Verwerkingsopdracht 3 over Een Schitterend Gebrek door Arthur Japin, klas 5

Een schitterend gebrek
Door Romy de Block, 5C

Algemene Informatie

Auteur: Arthur Japin
Titel: Een schitterend gebrek
Plaats van uitgave: De Arbeiderspers
Jaar van uitgave: 2008
Jaar van eerste uitgave: 2003
Aantal pagina’s: 239
Genre: roman

Korte samenvatting

Het hoofdpersonage is de jonge Lucia. Ze woont op het landgoed Pasiano. Tijdens een feest ontmoet ze daar Giacomo Casanova. De twee zijn op slag verliefd en beloven elkaar de eeuwige trouw. Dan slaat het noodlot toe. Tijdens een werkreis van Casanova krijgt Lucia de pokken. Hoewel ze deze overleeft, houdt ze er een groot litteken aan over op haar gezicht. Lucia is getekend voor het leven. Ze besluit uit het leven van Giacomo te verdwijnen. Jaren later ontmoeten ze elkaar weer in Amsterdam. Lucia heeft een voile op. Daarom herkent Casanova haar niet. Vanaf dat moment wordt haar hele verhaal verteld. Hierdoor kom je erachter dat Lucia eigenlijk geen andere keus had dan om van Giacomo te vluchtten.

Verwachtingen

Toen ik de titel, ‘een schitterend gebrek’, voor het eerst hoorde, was ik meteen benieuwd naar het boek. Veel mensen had ik er al over horen praten, maar nooit had ik er iets mee gedaan. Toen ik toch besloot om eens wat beter naar het boek te gaan kijken, en de achterkant van het boek las, werd dit alleen maar versterkt. Er werd ook maar geen kleine hint gegeven, over wat ; het gebrek’ dan wel niet kon zijn. Ik bleef aan het boek denken en besloot het te gaan lezen.  Mijn verwachting was een enorm romantisch boek met waarschijnlijk wel een cliché einde.

Motieven

Liefde
De eerste liefde van Lucia met Giacomo staat centraal. Voor de bruiloft van de dochter van de gravin komen als gasten vanuit Venetië onder anderen de broers Francesco en Giacomo Casanova. Giacomo en Lucia, zeventien en veertien jaar oud, worden stapelverliefd op elkaar. Als Giacomo weer weg moet, beloven ze elkaar trouw en besluiten zich te verloven . Ongeveer een half jaar later, niet lang voordat Giacomo terugkeert, slaat het noodlot toe. De huisonderwijzer waar Lucia les van krijt, krijgt de pokken en sterft. Lucia verzorgt hem en raakt ook besmet. Ze laat zich aan armen en benen vastbinden om de pokken niet open te kunnen krabben. Het enige deel van haar lichaam, waar ze wel aan kan krabben, is haar gezicht. Als zij de ziekte heeft overleeft blijkt haar gezicht volledig verminkt door de littekens. Ze wil Giacomo niet meer onder ogen komen en neemt de beslissing om zich voor Giacomo's carrière op te offeren. Ze laat hem vertellen dat ze er met een knecht vandoor is gegaan. Het geluk van Giacomo stelt zij boven haar eigen geluk. Door het verhaal heen blijft Lucia aan Giacomo denken. Uiteindelijk verandert ze haar naam, en als zij met haar leermeesteres in Venetië is, doet ze er alles aan om Giacomo maar niet tegen te hoeven komen. Hier besluit ze zich ook te sluieren. De liefde speelt in het eerste deel dus een enorme rol. Haar liefde voor Giacomo heeft haard ir leven gegeven, maar die liefde zal zij altijd blijven voelen.

Haar baan als prostituee wordt door de sluier een stuk aangenamer. Veel mannen willen haar, ook uit de betere kringen. Ze krijgt een heel comfortabel leven, wanneer een beperkt aantal Amsterdamse prominenten zich, elk op zijn vaste wekelijkse avond, met haar kunnen bezighouden. Hier komt de liefde weer terug. Geen werkelijk liefde, maar de mannen krijgen wel een glimp van haar liefde, gemeend of niet.

Een van die vaste klanten neemt haar op een avond mee uit naar de schouwburg. Hij stelt haar voor aan een Frans sprekende gast: le Chevalier de Seingalt. Zij herkent hem meteen, haar vroegere geliefde Giacomo. Door haar sluier, voile genoemd, en haar andere naam, herkent hij Lucia niet.  Ze kunnen het meteen goed vinden en voeren intrigerende gesprekken, onder andere over trouw en ontrouw van vrouwen en mannen, gesprekken die telkens balanceren op de rand tussen onthulling en geheimhouding. Uiteindelijk vrijen  ze ook, waarbij Lucia/Galathée haar gelaat zoals altijd bedekt houdt. Hier komt de oorspronkelijke liefde tussen Lucia en Giacomo weer terug. Hij weet dan wel niet dat de Galathee, waar hij de liefde mee bedrijft, zijn vroegere geliefde Lucia is, maar Lucia weet dit natuurlijk wel.

Bij Giacomo's afscheid verspreekt zij zich en laat de naam van Lucia vallen. Als Giacomo terugkeert naar Amsterdam, schrijft Lucia, onder de naam Galathee, hem een brief dat hun weerzien uitgesteld moet worden. Wel zegt zij te weten waar (de echte) Lucia zich bevind. Hij en Lucia zien elkaar terug in een bordeel, maar Giacomo is geschokt en beseft dat hij haar onrecht heeft aangedaan. Ze zien elkaar hierna nooit meer en Lucia trouwt met een andere man. Hierbij wordt de liefde beëindigd tussen Lucia en Giacomo. Hij beseft echter niet dat hij eigenlijk weer verliefd op haar is geworden, maar hij kent haar alleen als de gesluierde Galathee.

Sluier/masker

De sluier komt ook telkens terug ik het verhaal. Door de verminkingen beluit zij zich te sluieren. Hierdoor gaat haar baan als prostituee ineens een stuk beter. Mannen zijn nieuwsgierig naar haar. Als zij uiteindelijk opgepakt wordt, omdat zij seks heeft gehad met een Jood, wordt zij tentoongesteld zonder sluier. Ze word uitgejoeld en vernederd. Als ze vrijkomt, gaat ze later met haar minnaar ,mister Jamieson, een keer terug naar het spinhuis. Daar wordt haar sluier afgepakt door een hoer, die daar tentoongesteld werd. Zij herkende Lucia, toen ze haar voile aftrok. Jamieson zag voor het eerst haar verminkingen, maar vond het niet erg.
Over de sluier zegt zij het volgende: Ik verstop de wereld, ik heb een sluier voor haar neergelaten. Door die waas van kant en zijde oogt zij (de wereld) zoveel zachter.
De werking van de sluier voor mannen noemt zij opmerkelijk. Mannen willen het liefst wat hun verboden wordt.
De sluier speelt ook een grote rol in het terugzien van Giacomo. Hij herkent haar niet, door haar andere naam, haar volwassen lichaam, en natuurlijk door haar sluier. Die sluier verbergt de echte Lucia. Hij leert haar alleen kennen als Galathee. Als Giacomo ‘de echte’ Lucia weer ziet zonder sluier, wil hij haar niet. Wel wil hij Galathee, terwijl dit dezelfde personen zijn, alleen wordt de ene verborgen door een sluier.

Spiegel met de Heilige Lucia

Haar grootvader was decorateur. Hij werkte met spiegels en moest kamers inrichten. De ouders van Lucia elkaar ontmoet, door in deze spiegels naar elkaar te kijken. De spiegel, het hangertje dat zij van haar grootvader had gekregen, bezat de ogen van de van de Heilig Lucia. In dit spiegeltje ziet zij voor het eerst haar pokken gezicht. Deze hanger heeft zij verkocht om aan geld te komen. Toen ander geld haar snel werd aangereikt, kocht zij het terug.  

Als Lucia Seingalt ontmoet in het bordeel, heeft zij de hanger zichtbaar om gedaan. Zo zal hij haar herkennen, omdat ze deze vroeger bij hem ook had gedragen.

Thema’s

De roman speelt zich af rond 1750. In die tijd heerste het rationalisme. Toch was er al wel sprake van de opkomst van de Romantiek, die alle nadruk legde op het gevoel. De botsing tussen verstand en gevoel, rede en geloof, redenering en ervaring bepaalt de thematiek van Een schitterend gebrek .

Als klein kind groeit Lucia op als natuurkind, maar door de Franse huisonderwijzer wordt zij overgoten met het rationalisme. De jeuk van de pokken doorstaat zij door haar ratio: 'Ik maakte mij van mijn lichaam los (...) en vond een schuilplaats in mijn geest. (...) Telkens slaagde mijn verstand waar mijn gevoel faalde. (...) Mijn verstand kan mij overal uit redden'. Ook de beslissing om haar liefde voor Giacomo te onderdrukken, zodat hij carrière kan maken, neemt ze op puur rationele gronden.

Op allerlei momenten in haar leven komt de rede haar te hulp. Zo kan ze haar baan als prostitué goed volhouden, omdat zij als het ware buiten zichzelf kan treden en seks met vreemden als een afwezige ondergaan.

De Franse gravin die haar in bescherming nam, had al wel kennis gemaakt met de opkomende Romantiek. Ze verwierp het rationalistische kennen en weten en zwoer bij 'het intuïtieve weten' en de 'intuïtieve kennis' (p. 123). Galathée werd door haar omgeschoold en kreeg van haar als voornaamste les mee: 'De rede biedt ons vele mogelijkheden tegelijk. De intuïtie kiest daaruit feilloos de beste'.
De grootste levensles voor Galathee, die ook samengaat met de Romantiek, is dat de mens moet liefhebben. Het is de openingszin van haar levensverhaal: 'Als ik één ding kan is het liefhebben'. Iets nauwkeuriger nog omschrijft ze die levensles aan het eind: ‘liefde geven is het allerbelangrijkste, belangrijker dan liefde ontvangen’. Ze vertrouwt daarbij volledig op haar intuïtie en volgt een van haar minnaars naar Amerika.
De titel van het boek is te verklaren door een gesprek tussen de broers Casanova. Als zij over Lucia praten en Giacomo haar kwaliteiten opnoemt, gaat het gesprek als volgt: ‘Ze heeft alleen één ernstige tekortkoming.’ ‘Welke dan?’ ‘Zij is te jong.’ ‘Wat een schitterend gebrek!’.
Waarschijnlijk is de titel op het hele verhaal toe te passen. Lucia’s gebrek is weliswaar niet 'schitterend', maar soms wel vruchtbaar en verrijkend . Haar gemaskeerd gebrek blijkt in de prostitutie enorm goed voor haar klandizie. En van de grote les over de liefde die zij uit het leven heeft getrokken, zegt ze: 'Zo zegepralen wij alsnog. Dit heeft mij mijn gebrek geleerd'

Beoordeling

Schrijfstijl
Naar mijn mening is de schrijfstijl van Japin lichtelijk ouderwets en deftig. Dit is niet heel raar, gezien de periode waarin het zich afspeelt.  De stijl is erg sober en direct. Taal en stijl passen daardoor uitstekend bij de achttiende-eeuwse context van deftige salons en bepoederde pruiken. Er is veel oog voor de sierlijke en verfijnde aspecten van die tijd. Er wordt een duidelijk beeld geschetst tussen de overgang van Verlichting en Romantiek.
In verband met de botsing tussen Verlichting en Romantiek wordt er veel gefilosofeerd in de roman. Er zijn heel wat beschouwingen en discussies in het verhaal opgenomen, die soms wat moeilijk te lezen zijn. Een voorbeeld van zo’n dialoog is die tussen Giacomo en Galathée. Het zijn indringende gesprekken tussen twee geschoolde gesprekspartners, die volledig aan elkaar gewaagd zijn. Ze voeren gesprekken over trouw en betrouwbaarheid, over bedrog van mannen en vrouwen, over waarachtig liefhebben en bemind worden, over verlies van idealen en leven met illusies. Dit zorgde voor een grote spanning, omdat dit te maken heeft met het feit dat Lucia hem heeft laten zitten.

Tijd

 Het verhaal is in een niet-chronologische volgorde geschreven. In het begin van het verhaal is er sprake van twee verhaal lijnen; Lucia vroeger en Lucia in het heden. Verder in het verhaal is er alleen nog sprake van de verhaallijn van Lucia in het heden.  Er wordt geen gebruik gemaakt van flashbacks. Wel zijn er terugwijzingen, die meer in haar gedachten plaatsenvinden.

Ruimte

Het verhaal speelt zich af op verschillende plekken in Italië en in Amsterdam. In diverse kringen. Deze ruimtes zijn essentieel voor het verhaal. De ruimtes geven de sfeer aan. De eerste ontmoeting tussen Giacomo en Lucia vindt plaats op een rustige, mooi landgoed van de Gravin. Dit is bijna een cliché om daar verliefd te worden.

Eindoordeel

Ik vond ‘Een schitterend gebrek’ een van de mooiste boeken die ik heb gelezen. Het gaat over het echte, harde leven, zonder een cliché einde. Als alles in het begin zo mooi lijkt te gaan, de liefde tussen Giacomo en Lucia, blijkt toch dat dit enorm kan worden verstoord (pokken). De persoonlijkheid van Lucia is een voorbeeld voor iedereen. Ze offert haar eigen geluk op, alleen voor de carrière van haar geliefde. Ze heeft het door haar beslissing vaak moeilijk, maar toch weet zij zich te redden en eindigt zij gelukkig.
De manier van schrijven vond ik ook super. Uitgebreide omschrijvingen zodat je het echt voor je kon zien. De dialogen en filosofische gedachten vond ik erg leerzaam om te lezen. Ze gaven je een inzicht op een heel andere manier van denken en zetten je daardoor ook aan het denken. Ze zaten moeilijk maar toch logisch in elkaar wat het geheel ook indrukwekkend maakte.

Bronnen

http://www.scholieren.com/boekverslagen/21650
https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxuZWRlcmxhbmRzY2FtcGh1c2lhbnVtfGd4OjFmNWFjM2JjOTFhMGQ2M2Q
http://recensies.infonu.nl/kunst-en-cultuur/55065-een-schitterend-gebrek-versus-de-romantiek.html
http://www.scholieren.com/boekverslagen/30934

Verwerkingsopdracht Romantiek over Max Havelaar door Multatuli, klas 5

Mav Havelaar
Door Romy de Block, 5C

Algemene Informatie

Auteur: Multatuli
Pseudoniem van: Eduard Douwes Dekker
Titel: Max Havelaar of de koffieveilingen van de Nederlandse Handelmaatschappij
Versie: hertaald en bewerkt door Gijsbrecht van Es
Plaats van uitgave: nrc Boeken
Jaar van uitgave: 2010
Jaar van eerste uitgave: 2010
Aantal pagina’s: 319
Genre: roman


Korte samenvatting
Havelaar is bestuursambtenaar in Lebak, op Java. Hij ziet daar veel onrechtmatigheden tegen de inheemse bevolking. Hij komt al snel in conflict met de plaatselijke regent. Havelaar beschuldigt hem van onderdrukking en uitzuiging van zijn volk. Door gebrek aan bewijs moet hij uiteindelijk ontslag nemen. Het boek is geschreven als aanklacht tegen de heersende situatie in Nederlands-Indië.

Romantiek

De romantiek was een stroming in de Westerse cultuur die zich rond 1770 ontwikkeld. Er ontstaat een nieuwe mens, die de strakke vormen en regels van het classicisme verwerpt. De romantische mens ziet de klassieke auteurs niet langer als inspiratiebron en norm bij uitstek en legt de nadruk op het gevoel. Hierdoor kwamen introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan. Gevoel en fantasie worden het uitgangspunt voor de kunst, en niet het verstand. Velen die zich bij de stroming van de Romantiek voegen, zijn niet tevreden met de tijd en de plaats waarin men leeft.

De stroming richt zich sterk op de natuur. Het werd gezien als een eenheid die een esthetische ervaring veroorzaakte. De natuur is een subject, het gaat meer om het gevoel en om de ervaring. Men wil ontroert raken. Het gaat om kunst als een ervaring. De kennis is irrationeel, omdat men in deze periode geen idee heeft op welke manier de werkelijkheid gekend kan worden.

De naam romantiek is ontleend aan de middeleeuwse romances - verhalen waarin feilbare mensen de droom van volmaaktheid najagen. Aanvankelijk had het woord niet de misprijzende connotatie die tegenwoordig aan een woord als sentimenteel kleeft.

Algemene kenmerken van uiten van gevoelens van de schrijver:

- Zich afzetten tegen het gewone leven:
·         Individualisme: anders zijn dan anderen
·         Opstandigheid: het niet eens zijn met de bestaande opvattingen en protesteren tegen situaties die hij als onrechtvaardig beschouwt

- Vluchten uit het gewone leven

·         Vluchten in de natuur
·         Vluchten in het verleden
·         Vluchten naar verre landen en exotische gebieden
·         Vluchten in de humor
·         Vluchten in het geloof
·         Vluchten in de dood

Pro-argumenten

Onrechtvaardigheid
Een kenmerk van de Romantiek is zich afzetten tegen het gewone leven, en daarbij gebruik bijmaken van opstandigheid. In het begin van de 19^e eeuw was de politieke heerschappij over Indonesië in handen van Nederland. Er werd een systeem ontwikkeld, waardoor de Nederlanders winst konden maken van de productie uit Nederlands-Indië. Dit werd steeds verder uitgebreid, wat voor onderdrukking en armoede zorgde onder de plaatselijke bevolking. Eduard Douwes Dekker probeert in Max Havelaar te laten blijken dat hij het hier niet mee eens is. Zelf heeft hij alles met eigen ogen gezien, en probeert door het verhaal van Max Havelaar mensen wakker te schudden. Hij wil gelezen worden. Op bladzijde 315 staan een paar regels die ik als kenmerkend voor het boek kan aanschrijven:

‘Want aan U draag ik mijn boek op, Willem de Derde, Koning, Groothertog, Prins, meer dan Prins, Groothertog en Koning, keizer van het prachtige rijk van insulinde dat zich daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd…

Aan u durf ik met vertrouwen te vragen of het uw keizerlijke wil is:
Dat Havelaar wordt bespat met de modder van Slijmeringen en Droogstoppels.
En dat daarginds uw meer dan 30 miljoen onderdanen worden mishandeld en uitgezogen in uw naam.

Zijn doel is niet geweest om het mooiste boek allertijden te schrijven, maar om mensen tot inkeer te brengen en wakker te schudden, om samen te strijden tegen de onrechtvaardigheid , die wij (de kolonisten) veroorzaken.

Zo kwam ik bij het verhaal van Saidjah en Adinda. Kort samengevat gaat het erover dat grote standvastigheid, niet altijd het beoogde resultaat geeft. De vader van Saidjah wordt beroofd van zijn buffel door het districthoofd, die deze ook slacht. De tweede buffel redt Saidjah op een dag in het rijstveld van een tijger. Ook deze buffel wordt afgepakt om geslacht te worden. De derde buffel die zijn vader kocht, trof hetzelfde lot. De vader van Saidjah vluchtte, omdat hij  geen inkomst meer had en zo de rente over zijn land niet kon betalen. Hij was bang om opgepakt te worden.

Saidjah werd door zijn vader uitgehuwelijkt aan zijn buurmeisje Adinda. Als hij naar Batavia gaat om te werken, belooft hij haar na 36 manen terug te komen. Als hij genoeg geld voor hun beiden heeft verdiend, gaat hij zoals afgesproken na 36 manen terug naar de afgesproken plaats. Als hij daar aankomt, blijkt Adinda hier niet te zijn. Hij komt erachter dat Adinda mishandeld en vermoord is.

Hieruit blijkt dat je nog zo hard kan werken: door een hogere macht kan het altijd weer afgenomen worden. Hier komt het thema rechtvaardigheid weer bij kijken.

Het genie

In de Romantiek zag men een kunstenaar als een verheven persoon, een genie. Hij was op zichzelf gericht. Die innerlijkheid geeft aan dat de kunstenaar zich heeft teruggetrokken uit de maatschappij en op zichzelf is teruggeworpen. Hij is bezig tot de kern van zijn eigen ik te komen. Waar iedereen bezig was met zijn winst te maken, streed hij ervoor om liever arm te zijn, maar rechtvaardig. Hij hield zich niet bezig met de maatschappij, maar zijn eigen normen en waarden.

Hij kwam daarmee tot de kern van zijn eigen ik en oversteeg zo het probleem voor zichzelf. Hij werd een rijker mens, zonder het verkrijgen van materiële winst. Door zijn gedachten niet rechtsreeks op te schrijven, maar door iemand anders zijn leven als het ware te laten herleven, wil hij dat iedereen zo gaat denken als hij.

Natuur

De natuur is in de stroming van de Romantiek overheersend. Het werd gezien als een onderwerp op zichzelf. De natuur speelt in max Havelaar ook een grote rol. Allereerst wordt de onrechtvaardigheid veroorzaakt door de grote winst die de koffieproductie in Nederlands-Indië oplevert. Door de productie op te eisen, wordt de bevolking onderdrukt. Dit zal vroeg of laat tot verzet leiden.

Eén zijn met de natuur is een van de onderdelen van de Romantiek. Het handelt over de basisgedachten dat als mensen één zijn er een harmonie is. Zodra iemand iets tot een eigendom maakt, leidt dit tot egoïsme. Het gevoel wat de natuur geeft, komt sterk terug in het verhaal , niet in de zin van natuurschoon maar meer als het ervaren van de hogere krachten: alsof er veranderingen ontstaan die nauwelijks of helemaal niet door mensen zijn te beïnvloeden

Vaderland

Een groot probleem voor Douwes Dekker is zijn identiteit in de Nederlands-Indië problematiek, aan de ene kant strijd hij tegen het onrecht wat daar plaatsvindt maar wil tegelijkertijd niet zijn afkomst verloochenen. Het is wel zijn vaderland dat hij bekritiseerd

Zo voelt hij zich verwant met de plaatselijke bevolking en voelt hij hun problemen als de zijne wat een duidelijke uiting van universalisme is maar tegelijkertijd ziet hij om zich heen dat niet ieder mens het zelfde is en er dus een grote mate van particularisme bestaat .

Contra-argument

Het door de ogen van één persoon kijken naar een deel van de geschiedenis levert altijd een vertroebeling op . Niemand heeft tenslotte de alwetendheid en het totale overzicht, elk inzicht elke ervaring, elke blik en elke geur wordt beïnvloed door persoonlijkheid, milieu, opvoeding en  andere externe factoren. Hoe onderbouwd en doordacht de schets ook is het blijft een persoonlijke .

Conclusie

Naar mijn mening past het boek Max Havelaar perfect in de stroming van de Romantiek. de onrechtvaardigheid is eigenlijk het hoofdonderwerp van dit boek. Het is heen boek dat geschreven is om mooi te zijn, maar om mensen wakker te schudden. Zich afzetten tegen de samenleving en opstandigheid zijn kenmerken van de Romantiek. ook de natuur speelt een grote rol in het boek. Het draait nu eenmaal om de productie van dat land, waardoor de Nederlanders in eerste instantie geïnteresseerd waren in het land. Zo door het verhaal heen en wat meer te lezen over de Romantiek, kon ik niet een sterk contra-argument bedenken. Al met al een kenmerkend boek voor de Romantiek.