Verwerkingsopdracht Romantiek over Max Havelaar door Multatuli, klas 5

Mav Havelaar
Door Romy de Block, 5C

Algemene Informatie

Auteur: Multatuli
Pseudoniem van: Eduard Douwes Dekker
Titel: Max Havelaar of de koffieveilingen van de Nederlandse Handelmaatschappij
Versie: hertaald en bewerkt door Gijsbrecht van Es
Plaats van uitgave: nrc Boeken
Jaar van uitgave: 2010
Jaar van eerste uitgave: 2010
Aantal pagina’s: 319
Genre: roman


Korte samenvatting
Havelaar is bestuursambtenaar in Lebak, op Java. Hij ziet daar veel onrechtmatigheden tegen de inheemse bevolking. Hij komt al snel in conflict met de plaatselijke regent. Havelaar beschuldigt hem van onderdrukking en uitzuiging van zijn volk. Door gebrek aan bewijs moet hij uiteindelijk ontslag nemen. Het boek is geschreven als aanklacht tegen de heersende situatie in Nederlands-Indië.

Romantiek

De romantiek was een stroming in de Westerse cultuur die zich rond 1770 ontwikkeld. Er ontstaat een nieuwe mens, die de strakke vormen en regels van het classicisme verwerpt. De romantische mens ziet de klassieke auteurs niet langer als inspiratiebron en norm bij uitstek en legt de nadruk op het gevoel. Hierdoor kwamen introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan. Gevoel en fantasie worden het uitgangspunt voor de kunst, en niet het verstand. Velen die zich bij de stroming van de Romantiek voegen, zijn niet tevreden met de tijd en de plaats waarin men leeft.

De stroming richt zich sterk op de natuur. Het werd gezien als een eenheid die een esthetische ervaring veroorzaakte. De natuur is een subject, het gaat meer om het gevoel en om de ervaring. Men wil ontroert raken. Het gaat om kunst als een ervaring. De kennis is irrationeel, omdat men in deze periode geen idee heeft op welke manier de werkelijkheid gekend kan worden.

De naam romantiek is ontleend aan de middeleeuwse romances - verhalen waarin feilbare mensen de droom van volmaaktheid najagen. Aanvankelijk had het woord niet de misprijzende connotatie die tegenwoordig aan een woord als sentimenteel kleeft.

Algemene kenmerken van uiten van gevoelens van de schrijver:

- Zich afzetten tegen het gewone leven:
·         Individualisme: anders zijn dan anderen
·         Opstandigheid: het niet eens zijn met de bestaande opvattingen en protesteren tegen situaties die hij als onrechtvaardig beschouwt

- Vluchten uit het gewone leven

·         Vluchten in de natuur
·         Vluchten in het verleden
·         Vluchten naar verre landen en exotische gebieden
·         Vluchten in de humor
·         Vluchten in het geloof
·         Vluchten in de dood

Pro-argumenten

Onrechtvaardigheid
Een kenmerk van de Romantiek is zich afzetten tegen het gewone leven, en daarbij gebruik bijmaken van opstandigheid. In het begin van de 19^e eeuw was de politieke heerschappij over Indonesië in handen van Nederland. Er werd een systeem ontwikkeld, waardoor de Nederlanders winst konden maken van de productie uit Nederlands-Indië. Dit werd steeds verder uitgebreid, wat voor onderdrukking en armoede zorgde onder de plaatselijke bevolking. Eduard Douwes Dekker probeert in Max Havelaar te laten blijken dat hij het hier niet mee eens is. Zelf heeft hij alles met eigen ogen gezien, en probeert door het verhaal van Max Havelaar mensen wakker te schudden. Hij wil gelezen worden. Op bladzijde 315 staan een paar regels die ik als kenmerkend voor het boek kan aanschrijven:

‘Want aan U draag ik mijn boek op, Willem de Derde, Koning, Groothertog, Prins, meer dan Prins, Groothertog en Koning, keizer van het prachtige rijk van insulinde dat zich daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd…

Aan u durf ik met vertrouwen te vragen of het uw keizerlijke wil is:
Dat Havelaar wordt bespat met de modder van Slijmeringen en Droogstoppels.
En dat daarginds uw meer dan 30 miljoen onderdanen worden mishandeld en uitgezogen in uw naam.

Zijn doel is niet geweest om het mooiste boek allertijden te schrijven, maar om mensen tot inkeer te brengen en wakker te schudden, om samen te strijden tegen de onrechtvaardigheid , die wij (de kolonisten) veroorzaken.

Zo kwam ik bij het verhaal van Saidjah en Adinda. Kort samengevat gaat het erover dat grote standvastigheid, niet altijd het beoogde resultaat geeft. De vader van Saidjah wordt beroofd van zijn buffel door het districthoofd, die deze ook slacht. De tweede buffel redt Saidjah op een dag in het rijstveld van een tijger. Ook deze buffel wordt afgepakt om geslacht te worden. De derde buffel die zijn vader kocht, trof hetzelfde lot. De vader van Saidjah vluchtte, omdat hij  geen inkomst meer had en zo de rente over zijn land niet kon betalen. Hij was bang om opgepakt te worden.

Saidjah werd door zijn vader uitgehuwelijkt aan zijn buurmeisje Adinda. Als hij naar Batavia gaat om te werken, belooft hij haar na 36 manen terug te komen. Als hij genoeg geld voor hun beiden heeft verdiend, gaat hij zoals afgesproken na 36 manen terug naar de afgesproken plaats. Als hij daar aankomt, blijkt Adinda hier niet te zijn. Hij komt erachter dat Adinda mishandeld en vermoord is.

Hieruit blijkt dat je nog zo hard kan werken: door een hogere macht kan het altijd weer afgenomen worden. Hier komt het thema rechtvaardigheid weer bij kijken.

Het genie

In de Romantiek zag men een kunstenaar als een verheven persoon, een genie. Hij was op zichzelf gericht. Die innerlijkheid geeft aan dat de kunstenaar zich heeft teruggetrokken uit de maatschappij en op zichzelf is teruggeworpen. Hij is bezig tot de kern van zijn eigen ik te komen. Waar iedereen bezig was met zijn winst te maken, streed hij ervoor om liever arm te zijn, maar rechtvaardig. Hij hield zich niet bezig met de maatschappij, maar zijn eigen normen en waarden.

Hij kwam daarmee tot de kern van zijn eigen ik en oversteeg zo het probleem voor zichzelf. Hij werd een rijker mens, zonder het verkrijgen van materiële winst. Door zijn gedachten niet rechtsreeks op te schrijven, maar door iemand anders zijn leven als het ware te laten herleven, wil hij dat iedereen zo gaat denken als hij.

Natuur

De natuur is in de stroming van de Romantiek overheersend. Het werd gezien als een onderwerp op zichzelf. De natuur speelt in max Havelaar ook een grote rol. Allereerst wordt de onrechtvaardigheid veroorzaakt door de grote winst die de koffieproductie in Nederlands-Indië oplevert. Door de productie op te eisen, wordt de bevolking onderdrukt. Dit zal vroeg of laat tot verzet leiden.

Eén zijn met de natuur is een van de onderdelen van de Romantiek. Het handelt over de basisgedachten dat als mensen één zijn er een harmonie is. Zodra iemand iets tot een eigendom maakt, leidt dit tot egoïsme. Het gevoel wat de natuur geeft, komt sterk terug in het verhaal , niet in de zin van natuurschoon maar meer als het ervaren van de hogere krachten: alsof er veranderingen ontstaan die nauwelijks of helemaal niet door mensen zijn te beïnvloeden

Vaderland

Een groot probleem voor Douwes Dekker is zijn identiteit in de Nederlands-Indië problematiek, aan de ene kant strijd hij tegen het onrecht wat daar plaatsvindt maar wil tegelijkertijd niet zijn afkomst verloochenen. Het is wel zijn vaderland dat hij bekritiseerd

Zo voelt hij zich verwant met de plaatselijke bevolking en voelt hij hun problemen als de zijne wat een duidelijke uiting van universalisme is maar tegelijkertijd ziet hij om zich heen dat niet ieder mens het zelfde is en er dus een grote mate van particularisme bestaat .

Contra-argument

Het door de ogen van één persoon kijken naar een deel van de geschiedenis levert altijd een vertroebeling op . Niemand heeft tenslotte de alwetendheid en het totale overzicht, elk inzicht elke ervaring, elke blik en elke geur wordt beïnvloed door persoonlijkheid, milieu, opvoeding en  andere externe factoren. Hoe onderbouwd en doordacht de schets ook is het blijft een persoonlijke .

Conclusie

Naar mijn mening past het boek Max Havelaar perfect in de stroming van de Romantiek. de onrechtvaardigheid is eigenlijk het hoofdonderwerp van dit boek. Het is heen boek dat geschreven is om mooi te zijn, maar om mensen wakker te schudden. Zich afzetten tegen de samenleving en opstandigheid zijn kenmerken van de Romantiek. ook de natuur speelt een grote rol in het boek. Het draait nu eenmaal om de productie van dat land, waardoor de Nederlanders in eerste instantie geïnteresseerd waren in het land. Zo door het verhaal heen en wat meer te lezen over de Romantiek, kon ik niet een sterk contra-argument bedenken. Al met al een kenmerkend boek voor de Romantiek.