Oeroeg
door Romy de Block, 6c
Algemene Informatie
Auteur: Hella S. Haasse
Titel: Oeroeg
Uitgever: Querido
Jaar van eerste uitgave: 1948
Aantal pagina’s: 88
Genre: Novelle
Samenvatting Oeroeg
De zoon van een Nederlandse administrateur groeit samen met Oeroeg, een jongen van Indonesische afkomst, op in het Nederlands-Indië van voor de Tweede Wereldoorlog.
Ze spelen ravotten en gaan er met z’n tweeën op uit. Er zijn tijdens hun jeugd wel enige duidelijke verschillen tussen de Oosterlingen en de Westerlingen, zoals de omgang met dieren. Hun vriendschap lijdt er echter niet onder.
De vader van de Ikpersoon is blij met hun vriendschap. ‘Ik’ wordt namelijk volgens hem te Indisch opgevoed. Hij hoort goed Nederlands te leren en naar school te gaan in plaats van zijn tijd door te brengen in de kampong. Na korte tijd moet ‘ik’ naar school in de stad.
Op een dag als er gasten zijn bij hem thuis gaat hij ‘s avonds mee zwemmen in het bergmeer Telega Hideung. Als het vlot kapot gaat, verdrinkt de ikpersoon bijna. De vader van Oeroeg, Deppoh, redt hem en verdrinkt zelf. Hierna verhuist Sidris, de moeder van Oeroeg een desa hoger op een berg. Na een tijdje komt Oeroeg weer beneden wonen als hij naar de Hollands-Indische school in Soekaboemi mag. De vader van de ikpersoon heeft dit voor hem betaald, mede vanwege het feit dat zijn vader omgekomen is voor het redden van ‘ik’. Oeroeg en ‘ik’ reizen elke dag met de trein heen en weer.
Op een gegeven moment gaat de moeder van de ikpersoon weg, na een verhouding met een employé. De vervangende employé, Gerard Stokman, onderneemt met de kinderen, zoals op jacht gaan naar wilde varkens. Op de verjaardag van ‘ik’ heeft zijn vader Oeroeg niet uitgenodigd. Voor het eerst wordt ‘ik’ zich bewust van het feit dat Oeroeg gezien wordt als een inlander.
Als vader op reis gaat, gaat de ikpersoon bij Lida wonen in Soekaboemi. Hij ziet Oeroeg nog wel af en toe, totdat Oeroeg ook bij Lida komt wonen. Lida helpt Oeroeg zich verder te ontwikkelen. Uiteindelijk zal hij voor arts gaan studeren.
Na verloop van tijd komt de vader van de ikpersoon weer terug, met een nieuwe vrouw. Hij kan echter niet met haar opschieten. ‘Ik’ ziet Lida en Oeroeg nog geregeld, die nu in Batavia wonen. De jongens, in hun puberteit, komen daar in aanraking met meisjes. In hun vriendschap ontstaat enige verwijdering als Oeroeg veel omgaat met Abdullah Haroedin in Soerabaja, waar hij nu studeert. Daar wordt Oeroeg de zelfbewuste inlander. Hij heeft veel kritiek op de gouvernementsregelingen op medisch en hygiënisch gebied.
De ikpersoon neemt afscheid van Lida en Oeroeg als hij gaat studeren in Delft voor ingenieur. Hij ontvangt nog wel brieven van Lida waarin blijkt dat Oeroeg erg verandert is. Hij schrijft dingen zoals: “ik heb veel contact met gelijkgezinden” en “er is veel te doen”. Oeroeg snapt deze uitspraken pas als hij terug is in Nederlands-Indië. Daar is het de tijd van het nationalisme na de politionele acties.
De ikpersoon komt Oeroeg vlak bij het meer tegen, Telega Hideung. Voor hem staat Oeroeg met een revolver in het Soedanees te schreeuwen dat hij weg moet, omdat hij anders schiet. De strijd heeft hem hard, meedogenloos en onpersoonlijk gemaakt. Was het werkelijk Oeroeg? De ikpersoon weet het niet meer.
Hij kende hem zoals hij Telega Hideung kende: een spiegelende oppervlakte, waarvan hij de diepte niet kon peilen.
Ze spelen ravotten en gaan er met z’n tweeën op uit. Er zijn tijdens hun jeugd wel enige duidelijke verschillen tussen de Oosterlingen en de Westerlingen, zoals de omgang met dieren. Hun vriendschap lijdt er echter niet onder.
De vader van de Ikpersoon is blij met hun vriendschap. ‘Ik’ wordt namelijk volgens hem te Indisch opgevoed. Hij hoort goed Nederlands te leren en naar school te gaan in plaats van zijn tijd door te brengen in de kampong. Na korte tijd moet ‘ik’ naar school in de stad.
Op een dag als er gasten zijn bij hem thuis gaat hij ‘s avonds mee zwemmen in het bergmeer Telega Hideung. Als het vlot kapot gaat, verdrinkt de ikpersoon bijna. De vader van Oeroeg, Deppoh, redt hem en verdrinkt zelf. Hierna verhuist Sidris, de moeder van Oeroeg een desa hoger op een berg. Na een tijdje komt Oeroeg weer beneden wonen als hij naar de Hollands-Indische school in Soekaboemi mag. De vader van de ikpersoon heeft dit voor hem betaald, mede vanwege het feit dat zijn vader omgekomen is voor het redden van ‘ik’. Oeroeg en ‘ik’ reizen elke dag met de trein heen en weer.
Op een gegeven moment gaat de moeder van de ikpersoon weg, na een verhouding met een employé. De vervangende employé, Gerard Stokman, onderneemt met de kinderen, zoals op jacht gaan naar wilde varkens. Op de verjaardag van ‘ik’ heeft zijn vader Oeroeg niet uitgenodigd. Voor het eerst wordt ‘ik’ zich bewust van het feit dat Oeroeg gezien wordt als een inlander.
Als vader op reis gaat, gaat de ikpersoon bij Lida wonen in Soekaboemi. Hij ziet Oeroeg nog wel af en toe, totdat Oeroeg ook bij Lida komt wonen. Lida helpt Oeroeg zich verder te ontwikkelen. Uiteindelijk zal hij voor arts gaan studeren.
Na verloop van tijd komt de vader van de ikpersoon weer terug, met een nieuwe vrouw. Hij kan echter niet met haar opschieten. ‘Ik’ ziet Lida en Oeroeg nog geregeld, die nu in Batavia wonen. De jongens, in hun puberteit, komen daar in aanraking met meisjes. In hun vriendschap ontstaat enige verwijdering als Oeroeg veel omgaat met Abdullah Haroedin in Soerabaja, waar hij nu studeert. Daar wordt Oeroeg de zelfbewuste inlander. Hij heeft veel kritiek op de gouvernementsregelingen op medisch en hygiënisch gebied.
De ikpersoon neemt afscheid van Lida en Oeroeg als hij gaat studeren in Delft voor ingenieur. Hij ontvangt nog wel brieven van Lida waarin blijkt dat Oeroeg erg verandert is. Hij schrijft dingen zoals: “ik heb veel contact met gelijkgezinden” en “er is veel te doen”. Oeroeg snapt deze uitspraken pas als hij terug is in Nederlands-Indië. Daar is het de tijd van het nationalisme na de politionele acties.
De ikpersoon komt Oeroeg vlak bij het meer tegen, Telega Hideung. Voor hem staat Oeroeg met een revolver in het Soedanees te schreeuwen dat hij weg moet, omdat hij anders schiet. De strijd heeft hem hard, meedogenloos en onpersoonlijk gemaakt. Was het werkelijk Oeroeg? De ikpersoon weet het niet meer.
Hij kende hem zoals hij Telega Hideung kende: een spiegelende oppervlakte, waarvan hij de diepte niet kon peilen.
Samenvatting Max Havelaar
Havelaar is bestuursambtenaar in Lebak, op Java. Hij ziet daar veel onrechtmatigheden tegen de inheemse bevolking. Hij komt al snel in conflict met de plaatselijke regent. Havelaar beschuldigt hem van onderdrukking en uitzuiging van zijn volk. Door gebrek aan bewijs moet hij uiteindelijk ontslag nemen. Het boek is geschreven als aanklacht tegen de heersende situatie in Nederlands-Indië.
Vergelijking
Oeroeg: De ik'-figuur voelt een eerlijke vriendschap tegenover Oeroeg. Deze vriendschap is gebaseerd op gelijkheid. Toch is aan de vader-figuur te merken dat er helemaal geen gelijkheid bestaat. De Nederlanders voelen zich superieur tegenover de plaatselijke bevolking. Normaal had Oeroeg geen goede toekomst gehad, maar doordat hij betrokken was in het leven van de ik-figuur, heeft hij toch veel onderwijs megekregen. Dit zorgde ervoor dat hij zich beter kon gaan ontwikkelen dan zijn andere familieleden. Ook na hun scheiding blijft de ik-figuur contact zoeken, in Soerabaja en later na zijn terugkeer in Nederlands Oost-Indië.
Max Havelaar: Max Havelaar gaat over een man, die tegen het corrupte regeringssysteem probeert te vechten in Nederlands-Indië. Het boek is geschreven als een aanklacht tegen het misbruik van het cultuurstelsel, wat toen der tijd aanwezig was. Ook is het een aanklacht tegen herendiensten en tegen plichtsverzuim door Nederlandse ambtenaren in Nderlands Indië.
Conclusie: Er is een verband te zien tussen beide boeken. Beiden spelen zich af in Nederlands-Indië. In de 2 boeken komt het thema ongelijkheid voor. Alleen is er in dit opzicht wel een duidelijke grens te trekken tussen de boeken. In Oeroeg gaat het over vriendschap tussen een Indische jongen en een Nederlandse jongen. Het thema ongelijkheid komt voor in het verhaal, maar dat heet geen overheersende kracht. het gaar vooral om het thema vriendschap. De jongens zien elkaar als gelijken, maar in het boek blijkt dit toch niet helemaal waar te zijn.
Bij Max Havelaar echter, is ongelijkheid wel een van de belangrijkste thema's. Zoals net als genoemd, is het geschreven als aanklacht tegen het regeringssysteem, gebaseerd op ongelijkgeid. De Nederlanders hadden de leiding in Nederlands-Indië en onderdrukten de plaatselijke bevolking.
Er is dus een verband te zien, maar de werkelijke thema's wijken sterk af van beide boeken.
Bronnen
http://www.cyberschool.nu/school/boekverslagen/nederlands/haasse_oeroeg.html
http://leesdossierromydeblock.blogspot.nl/
http://nl.wikipedia.org/wiki/Max_Havelaar_(boek)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten