Verwerkingsopdracht Naturalisme over Van de koele meren des doods door Frederik van Eeden

Van de koele meren des doods

Door Romy de Block, 6C

Algemene informatie 

Auteur: Frederik van Eeden

Titel: Van de koele meren des doods

Uitgever: Walvaboek

Jaar van eerste uitgave: 1900

Aantal pagina’s: 297

Genre: psychologische roman

Korte samenvatting

Hedwig Marga de Fontayna is halverwege de 19e eeuw opgegroeid in een Hollandse provinciestad. Ze groeit op in een rijk milieu, maar haar leven krijgt een ingrijpende wending als zowel zij als haar moeder tyfus krijgt. Hedwig overwint de ziekte, haar moeder echter niet. Moeder was een echte voorbeeldfiguur voor Hedwig en haar verlies kan dus niet één-twee-drie opgevangen worden.
Ieder lid van de familie verwerkt het verdriet op zijn/haar eigen manier. Hedwig heeft regelmatig huilbuien en wordt hierdoor als ziekelijk afgeschilderd. Ook haar vader toont geen greintje begrip. Haar karakter werd grotendeels door dit voorval gevormd. Haar jeugd verloopt verder moeizaam en na de zoveelste ruzie met de nieuwe huishoudster, die ook de moederrol op zich wil nemen, probeert Hedwig zelfmoord te plegen. Dit mislukt gelukkig
Ze raakt verwikkeld in enkele affaires maar blijkt geen kei in relaties te zijn. Al haar partners zijn eerder goede vrienden dan geliefdes. Ze krijgt tijdens haar relatie met muziekkant Ritsaart zelfs een kind, die echter na 23 dagen al sterft.
Ze raakt in Parijs verslaafd aan de morfine, wordt prostituée en beland na een zenuwinzinking in het ziekenhuis "Saint-Jean". Ze wordt daar verzorgt door de uitermate wijze verpleegster Laura, die telkens weer een opbeurend woordje voor haar klaar had. Na haar herstel probeert ze een vroegere relatie te herstellen met haar echtgenoot, maar tevergeefs. Op 33-jarige leeftijd sterft Hedwig aan longontsteking. Zo jong gestorven, maar wel erg veel meegemaakt.

Naturalisme

De naturalistische schrijvers willen een zo natuurgetrouw mogelijk beeld geven van de hoofdpersonen. Hierbij werd uitgegaan van psychologische waarnemingen. De verteller beschrijft de personages van buiten- en binnenuit. Hij geeft geen oordelen over de handelingen of gedachten. Omdat de verteller vrijwel onzichtbaar is, lijkt het of de naturalistische schrijvers objectief waren. Dit is echter niet het geval. Ze maakten gebruik van veel sombere invloeden: 

• pessimisme: de werkelijkheid en het leven brengen onvermijdelijk en voornamelijk ongeluk en ellende voort.
• determinisme: de mens speelt een ondergeschikte rol in zijn eigen lot, dat van buitenaf bepaald wordt. Het is een product van de erfelijke eigenschappen die bij de geboorte zijn vastgesteld. De hoofdpersonen zijn vaak labiele, overgevoelige vrouwen uit de kringen van de gegoede bourgeoisie. 
• fatalisme: het noodlot is onvermijdelijk en voorbeschikt.

Pro-argumenten

Pessimisme 

Een pssimistische kijkt op de wereld is erg negatief. Zoals net al genoemd: de werkelijkheid en het leven brengen onvermijdelijk en voornamelijk ongeluk en ellende voort. Van de koele meren des doods is naar mijn mening een erg pessimistisch boek. Hedwig heeft vanaf het begin van het boek al een soort 'donkere vlek', die zij met zich meedraagt. Heel haar leven verlangt Hedwig naar rust en stilte. Volgens haar zal het volmaakte dit haar geven. Dit lukt echter niet, want niemand is volmaakt. Al het moois dat zij beleeft of ziet, wordt steeds weer aangetast door twijfel en naargeestigheid. Dit zorgt ervoor dat ze een steeds groter verlangen naar de dood krijgt. Ze denkt dat de dood haar zal voeren langs stille wateren, langs grote, koele meren, die haar zullen troosten, zoals een moeder troost. 

Somberheid

De hoofdpersonen zijn vaak zwaarmoedige figuren die een uitzichtloos bestaan leiden. Dit is goed toe te passen op dit boek van Frederik van Eeden. Hedwig lijkt niet goed te kunnen genieten van het leven. Elke keer komt de somberheid, 'de donkere vlek' naar mijn mening, terug in haar leven. In het begin niet zo vaak, maar dit groeit uit tot meerdere keren op een dag.  Het hele gevoel wat ik bij het boek kreeg, is donker en somber. Vrij weinig wordt het thema blijdschap aangehaald. Een van de weinige keren wanneer Hedwig zich vrolijk of opgelucht voelt, is wanneer de zus van haar vriend overlijd. 

Objectiviteit

Zoals eerder genoemd, zijn de vertellers in naturalistische romans niet objectief. Bij Frederik van Eeden ging het om méér dan een objectieve, natuurgetrouwe beschrijving. Hij gebruikte het genre van de psychologische roman om zijn ideeën en idealen uit te dragen. De verteller nam geen neutraal standpunt in. 

Contra-argument

Determinisme

Het determinsme gaat ervan uit dat het lot van iemand van buitenaf bepaald wordt. Het lot is het product van de eigenschappen die bij de geboorte al zijn vastgesteld. Het determinesme ontkent het bestaan van de vrije wil. Men wordt beinvloed door milieu, opvoeding en klimaat. 

Frederik Van Eeden stond afwijzend tegenover de onverhulde beschrijvingen van seksualiteit door naturalistische romanciers. Van Eeden vond seksualiteit een delicate zaak, die niet ontheiligd mocht worden door alles te vertellen hoe het er werkelijk aan toe ging, zoals de vele naturalisten deden. Ook werd Hedwig niet afgeschilderd als iemand die het slachtoffer is van haar aanleg en van ongunstige milieu-factoren, zoals vele andere naturalistische schrijvers doen. In het voorwoord van de tweede druk wilde hij laten zien:

hoe het mogelijk is, deze ogenschijnlijke overmachtige en overweldigende invloeden onzer kranke maatschappij, ondanks de ongunstigste lotswisseling, door het allertederst zielsgestel te weerstaan, en ondanks diepsten val tot eindelijk heil te verwerken, mits geloofdsmoed en Godsvertrouwen bewaard worden (p. 6).

Conclusie 

Naar mijn mening kan het boek Van de koele meren des doods een naturalistische roman genoemd worden. De verteller van het verhaal is niet objectief, het hele verhaal en de gedachten zijn vrij somber en Hedwig is erg pessimistisch. Deze kenmerken wegen niet op tegen het contra-argument van het determinsme. 

Bronnen

http://nl.wikipedia.org/wiki/Naturalisme_(literatuur)

http://www.scholieren.com/boekverslag/53848

http://www.scholieren.com/boekverslag/55829

De Kroongetige door Maarten 't Hart, klas 6

De Kroongetuige 

Door Romy de Block, 6c

Algemene informatie 

Auteur: Maarten 't Hart

Titel: De kroongetuige

Uitgever: De Arbeiderspers

Jaar van eerste uitgave: 1983

Aantal pagina’s: 212

Genre: Roman 

Samenvatting 

Thomas Kuyper is onderzoeker en doet aan de universiteit onderzoek naar kannibalisme bij ratten. Hij is getrouwd met Leonie en ze hebben geen kinderen, omdat zij onvruchtbaar is. Wanneer Leonie een week bij haar moeder is, gaat Thomas uit met Jenny Fortuyn, op wie hij verliefd is. Na een kroegentocht wil ze niet met hem naar huis. Na een ruzie vlucht ze en verdwijnt spoorloos. Thomas wordt ervan beschuldigd Jenny vermoord te hebben. Hij zou haar aan de ratten gevoerd hebben. Een paar weken later wordt hij gearresteerd. Ondanks alle bewijs: de ratten, de getuigenis van de overbuurman en de kleren van Jenny die in zijn laboratorium gevonden zijn, blijft hij ontkennen en zwijgen. Leonie mag hem niet bezoeken. Daarom schrijven ze brieven. Als dit verboden wordt gaat Leonie zelf op zoek naar de waarheid en schrijft de resultaten op in haar dagboek. Ze heeft onder andere een gesprek met Robert, de vriend van Jenny. In het laboratorium ontdekt ze een lijk op sterk water, maar dat verzwijgt ze tijdens het proces. Uit het laboratorium blijken veel drugs gestolen te zijn. Omdat Thomas' schuld niet kan bewezen worden, wordt hij vrijgesproken. Leonie is niet zo zeker van zijn onschuld en laat hem het lijk zien. Hierdoor wordt alles duidelijk, het lijk blijkt de vrouw van Robert te zijn. Robert was er, na de moord op zijn vrouw, met Jenny- verkleed als Roberts vrouw- vandoor gegaan. Ze hebben de gestolen drugs meegenomen. Op weg naar huis denkt Leonie weer aan het feit dat ze onvruchtbaar is. Door een bericht in de krant over de eerste reageerbuisbaby krijgt zij weer hoop.

Thematiek 

Er zijn eigenlijk twee belangrijke thema’s. Ten eerste het verstoorde huwelijk van Thomas en Leonie. Het gaat de verkeerde kant op vanwege hun kinderwens: Leonie blijkt onvruchtbaar. Hierdoor voelt ze zich schuldig tegenover Thomas.  Haar kinderloosheid wordt een obsessie. Daarom is ze ook zo fel tegen abortus. Kinderen komen telkens terug in het boek, in de vorm van onderwerpen als kinderloosheid en kindermoord: de pasgeboren ratjes die worden opgevoerd aan de schildpad, Kerstmis, enz. 

Ten tweede is de verdwijnign van Jenny een thema. Er wordt een proces aangespannen tegen Thomas, omdat men hem verdenkt van de moord. 

Spanning

Spanning wordt veel gebruikt in het boek. Je komt steeds meer te weten over de verdwijning van Jenny. Het eerste deel van het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van Thomas. Nadat hij beschuldigd wordt van de moord op Jenny, gaat het perspectief over naar zijn vrouw, Leonie. Zij probeert de onschuld van haar man te bewijzen. Naar mijn mening is een spannend stuk uit het boek, toen Leonie in het laboratoruim een lichaam op sterk water vond. De identiteit was niet wast te stellen in eerste instantie, vanwege het troebele water. Als Thomas later vrij komt, vanwege gebrek aan bewijs, gaat hij mee kijken in het laboratorium. Thomas gaat alleen naar binnen, want Leonie wil het niet nog een keer zien. Als hij kokhalzend weer naar buiten komt, vertelt hij dat het de vrouw van Robert is, en niet Jenny. Hierdoor ontstaat er twijfel over de werkelijke daden en zo word er voldoende spanning in het verhaal gehouden. Het is geen verhaal met een voorspelbaar eind, omdat er steeds weer wendingen voorkomen. Zo blijft de lezer goed alert. 

Titelverklaring 

De titel “De Kroongetuige” heeft twee betekenissen. 1 van deze 2 kan letterlijk uit het boek worden gehaald. Er vond een proces plaats tegen Thomas over de verdwijning van Jenny. Dit proces was afhankelijk van de man die tegenover het laboratorium woonde, hij was de kroongetuige. Soms zijn er citaten van de filosoof  Nietzsche terug te vinden. Hij zei ooit: Zijn niet de meeste huwelijken van dien aard dat men geen derde als kroongetuige wenst? Met dit ciatta wordt de titel verklaard. In een huwelijk is een kind meestal de beste kroongetuige. Thomas en Jenny kunnen geen kinderen krijgen, dus bij hen ontbreekt het aan een kroongetuige. Hij beschouwt het kind, dat Thomas en Leonie samen niet kunnen krijgen, in een huwelijk als onvrijwillige kroongetuige. 

Bronnen 

http://www.scholieren.com/boekverslag/61617

http://www.scholieren.com/boekverslag/42555

http://educatie-en-school.infonu.nl/samenvattingen/2405-boekverslag-de-kroongetuige.html

Opdracht Oeroeg door Hella S. Haasse, klas 6

Oeroeg

door Romy de Block, 6c 

Algemene Informatie 

Auteur: Hella S. Haasse

Titel: Oeroeg

Uitgever: Querido

Jaar van eerste uitgave: 1948

Aantal pagina’s: 88

Genre: Novelle

Samenvatting Oeroeg

De zoon van een Nederlandse administrateur groeit samen met Oeroeg, een jongen van Indonesische afkomst, op in het Nederlands-Indië van voor de Tweede Wereldoorlog.
Ze spelen ravotten en gaan er met z’n tweeën op uit. Er zijn tijdens hun jeugd wel enige duidelijke verschillen tussen de Oosterlingen en de Westerlingen, zoals de omgang met dieren. Hun vriendschap lijdt er echter niet onder.
De vader van de Ikpersoon is blij met hun vriendschap. ‘Ik’ wordt namelijk volgens hem te Indisch opgevoed. Hij hoort goed Nederlands te leren en naar school te gaan in plaats van zijn tijd door te brengen in de kampong. Na korte tijd moet ‘ik’ naar school in de stad.
Op een dag als er gasten zijn bij hem thuis gaat hij ‘s avonds mee zwemmen in het bergmeer Telega Hideung. Als het vlot kapot gaat, verdrinkt de ikpersoon bijna. De vader van Oeroeg, Deppoh, redt hem en verdrinkt zelf. Hierna verhuist Sidris, de moeder van Oeroeg een desa hoger op een berg. Na een tijdje komt Oeroeg weer beneden wonen als hij naar de Hollands-Indische school in Soekaboemi mag. De vader van de ikpersoon heeft dit voor hem betaald, mede vanwege het feit dat zijn vader omgekomen is voor het redden van ‘ik’. Oeroeg en ‘ik’ reizen elke dag met de trein heen en weer.
Op een gegeven moment gaat de moeder van de ikpersoon weg, na een verhouding met een employé. De vervangende employé, Gerard Stokman, onderneemt met de kinderen, zoals op jacht gaan naar wilde varkens. Op de verjaardag van ‘ik’ heeft zijn vader Oeroeg niet uitgenodigd. Voor het eerst wordt ‘ik’ zich bewust van het feit dat Oeroeg gezien wordt als een inlander.
Als vader op reis gaat, gaat de ikpersoon bij Lida wonen in Soekaboemi. Hij ziet Oeroeg nog wel af en toe, totdat Oeroeg ook bij Lida komt wonen. Lida helpt Oeroeg zich verder te ontwikkelen. Uiteindelijk zal hij voor arts gaan studeren.
Na verloop van tijd komt de vader van de ikpersoon weer terug, met een nieuwe vrouw. Hij kan echter niet met haar opschieten. ‘Ik’ ziet Lida en Oeroeg nog geregeld, die nu in Batavia wonen. De jongens, in hun puberteit, komen daar in aanraking met meisjes. In hun vriendschap ontstaat enige verwijdering als Oeroeg veel omgaat met Abdullah Haroedin in Soerabaja, waar hij nu studeert. Daar wordt Oeroeg de zelfbewuste inlander. Hij heeft veel kritiek op de gouvernementsregelingen op medisch en hygiënisch gebied.
De ikpersoon neemt afscheid van Lida en Oeroeg als hij gaat studeren in Delft voor ingenieur. Hij ontvangt nog wel brieven van Lida waarin blijkt dat Oeroeg erg verandert is. Hij schrijft dingen zoals: “ik heb veel contact met gelijkgezinden” en “er is veel te doen”. Oeroeg snapt deze uitspraken pas als hij terug is in Nederlands-Indië. Daar is het de tijd van het nationalisme na de politionele acties.
De ikpersoon komt Oeroeg vlak bij het meer tegen, Telega Hideung. Voor hem staat Oeroeg met een revolver in het Soedanees te schreeuwen dat hij weg moet, omdat hij anders schiet. De strijd heeft hem hard, meedogenloos en onpersoonlijk gemaakt. Was het werkelijk Oeroeg? De ikpersoon weet het niet meer.
Hij kende hem zoals hij Telega Hideung kende: een spiegelende oppervlakte, waarvan hij de diepte niet kon peilen.

Samenvatting Max Havelaar 

Havelaar is bestuursambtenaar in Lebak, op Java. Hij ziet daar veel onrechtmatigheden tegen de inheemse bevolking. Hij komt al snel in conflict met de plaatselijke regent. Havelaar beschuldigt hem van onderdrukking en uitzuiging van zijn volk. Door gebrek aan bewijs moet hij uiteindelijk ontslag nemen. Het boek is geschreven als aanklacht tegen de heersende situatie in Nederlands-Indië. 

Vergelijking 

Oeroeg: De ik'-figuur voelt een eerlijke vriendschap tegenover Oeroeg. Deze vriendschap is gebaseerd op gelijkheid. Toch is aan de vader-figuur te merken dat er helemaal geen gelijkheid bestaat. De Nederlanders voelen zich superieur tegenover de plaatselijke bevolking. Normaal had Oeroeg geen  goede toekomst gehad, maar doordat hij betrokken was in het leven van de ik-figuur, heeft hij toch veel onderwijs megekregen. Dit zorgde ervoor dat hij zich beter kon gaan ontwikkelen dan zijn andere familieleden. Ook na hun scheiding blijft de ik-figuur contact zoeken, in Soerabaja en later na zijn terugkeer in Nederlands Oost-Indië. 

Max Havelaar: Max Havelaar gaat over een man, die tegen het corrupte regeringssysteem probeert te vechten in Nederlands-Indië. Het boek is geschreven als een aanklacht tegen het misbruik van het cultuurstelsel, wat toen der tijd aanwezig was. Ook is het een aanklacht tegen herendiensten en tegen plichtsverzuim door Nederlandse ambtenaren in Nderlands Indië. 

Conclusie: Er is een verband te zien tussen beide boeken. Beiden spelen zich af in Nederlands-Indië. In de 2 boeken komt het thema ongelijkheid voor. Alleen is er in dit opzicht wel een duidelijke grens te trekken tussen de boeken. In Oeroeg gaat het over vriendschap tussen een Indische jongen en een Nederlandse jongen. Het thema ongelijkheid komt voor in het verhaal, maar dat heet geen overheersende kracht. het gaar vooral om het thema vriendschap. De jongens zien elkaar als gelijken, maar in het boek blijkt dit toch niet helemaal waar te zijn. 

Bij Max Havelaar echter, is ongelijkheid wel een van de belangrijkste thema's. Zoals net als genoemd, is het geschreven als aanklacht tegen het regeringssysteem, gebaseerd op ongelijkgeid. De Nederlanders hadden de leiding in Nederlands-Indië en onderdrukten de plaatselijke bevolking.

Er is dus een verband te zien, maar de werkelijke thema's wijken sterk af van beide boeken. 

Bronnen 

http://www.cyberschool.nu/school/boekverslagen/nederlands/haasse_oeroeg.html

http://leesdossierromydeblock.blogspot.nl/

http://nl.wikipedia.org/wiki/Max_Havelaar_(boek)

Verwerkingsopdracht Verlichting over De opkomst en val van een koffiehuisnichtje door Jacob Campo Weyerman, klas 5

Opkomst en val van een koffiehuisnichtje
Door Romy de Block, 5C

Algemene Informatie

Auteur: Jacob Campo Weyerman
Titel: Opkomst en val van een koffiehuisnichtje
Versie: hertaling door Jan Rot 
Plaats van uitgave: Knippenberg’s Uitgeverij BV
Jaar van uitgave: 2010
Jaar van eerste uitgave: 1727
Aantal pagina’s: 47

Korte samenvatting

Het verhaal gaat over “Nichtje”: een mooi, jong meisje, dat, komend van het platteland, werk krijgt in de grote stad Amsterdam, in een koffiehuisje van haar familie. In die tijd, rond 1720,   is dat een tamelijk riante positie. De beau monde van Amsterdam vergaapt zich aan de onschuld die hen bedient. Zij wordt voortdurend het hof gemaakt dor mannen uit de betere kringen. Zij leert daardoor de eerste prikkelingen van Eros kennen. Maar echte verliefdheid, ware liefde, voelt zij pas voor een jonge officier die haar tijdens zijn verlof stormenderhand verovert. Wanneer hij moet vertrekken naar zijn garnizoen, besluit zij, in haar wanhoop hem te volgen. Zij zoekt hem op, biedt hem haar maagdelijkheid aan en wordt zijn maîtresse. Daarmee vergooit zij haar toekomst: zij zal wegens deze stap nooit meer een goed huwelijk kunnen sluiten en een dame van stand worden. Nichtje en de officier vertrekken en leven enige tijd samen.

De hartstocht bekoeld echter en nichtje staat alleen en is zwanger. Zij kan nergens op terugvallen. Terug in Amsterdam zoekt zij de hulp bij een oude vrouw tijdens de periode dat het kind geboren wordt. De kosten moeten worden vergoed: Nichtje wordt prostituee in dienst van deze vrouw. Een hoerenmadam, zo blijkt. Een korte periode is Nichtje gevierd. Haar schoonheid gaat in dit soort leven echter al snel teloor. Al heel gauw is zij deel van het afval van de grote stad en is slechts het meest gore gajes in haar geïnteresseerd.

Verlichting

De verlichting is te beschrijven als een progressieve stroming, waarin allerlei nieuwe ideeën werden verkondigd. Het woord: verlicht, wordt tegenwoordig daarom ook gebruikt in de betekenis van: vrij van oordelen, vooruitstrevend en ruimdenkend. De literatuur van die tijd is in essentie didactisch: literatuur was een middel om de lezer nieuwe, rationele ideeën en opvattingen te bieden en de taal ervan is daarom duidelijk en zakelijk. De verspreiding van de ideeën van die tijd werden bevorderd door het grote aantal tijdschriften dat in de 18^e eeuw verscheen. De lezer kon er artikelen vinden over wetenschap, literatuur, opvoedkunde, omgangsvormen enz.

Het overheersende genre uit de Verlichting was het imaginaire reisverhaal: een tekst waarin men een reis beschrijft die nooit heeft plaatsgevonden, maar waarin de schrijn wordt opgehouden dat het om een echte reis gaat. Hieronder staan de algemene kenmerken van de Verlichting in het kort opgesomd:

·         De redelijk denkende mens geeft het volk dat nog in ‘duisterheid’ leeft, leiding en probeert het te beschaven tot eveneens redelijk denkende mensen op allerlei gebieden
·         Veel actuele kwesties kwamen aan bod
·         Velen gaan er in dit verband van uit dat de mens van nature goed is en dat zijn gezond verstand ervoor zorgt dat hij een goed mens blijft
·         Het beeld van de wereld moet geleidelijk helder en duidelijk worden

Pro-argumenten

Tijdschriften
In de snel veranderde samenleving van de verlichting ontstond een grote behoefte aan nieuwe kennis en een nieuw moraal. De boekhandelaren, uitgevers en drukkers speelden op deze ontwikkeling in door het produceren van ‘nuttige boeken’. Ze brachten tijdschriften, leer- en leesboeken in de moedertaal op de markt: in een eenvoudige, betaalbare uitvoering. De opkomst en val van een koffiehuisnichtje was zo’n tijdschrift en verscheen in 1727 in vier afleveringen in het weekblad: de Echo van de Wereld.

Didactisch

Een kenmerk van de Verlichting is dat de literatuur in essentie didactisch is. Hiermee wordt bedoeld dat de literatuur geschreven werd, om mensen nieuwe ideeën en opvattingen te bieden. Naar mijn mening is dit boek didactisch. De waarschuwing die de auteur wil geven is de volgende: als je je niet aan de regels houdt, dan loopt het slecht met je af. Nichtje houdt zich niet aan de regels, ze heeft immers seks voor het huwelijk. Ze wil trouwen met hat geliefde, maar hij zit dit nog niet zitten. Uiteindelijk loopt het dus ook slecht met haar af: ze beland in de prostitutie om de kosten van haar kindje te kunnen betalen. Het is echter geen boek waarin precies beschreven staat wat wel en niet mag, maar de levensles is er, naar mijn mening, vrij duidelijk uit te halen.  

Contra-argument

Natuurlijke goedheid
Tijdens de Verlichting heerste bepaalde ideeën. Zo geloofde men dat de mens van nature goed is, dat kennis alle problemen op kon lossen en dat het rationalisme de enige bron van kennis was. Zijn gezond verstand zou ervoor zorgen dat hij een goed mens blijft. Hiervan is weinig terug te vinden in de Opkomst en van een koffiehuisnichtje. Nichtje doet in het hele verhaal geen poging om kennis op te doen, zij is vooral bezig met de liefde. Uiteindelijk wordt ze tot over haar oren verliefd op de officier en stort zich onbezonnen in deze verliefdheid. Dat de mens van nature goed is, is ook weinig van te merken. Ze komt namelijk alleen maar klaplopers en ander uitschot tegen tijdens haar baan als prostituee. Haar gezond verstand is ook niet terig te vinden in dit verhaal. Zij wist dat ze haar toekomst zou vergooien als ze haar maagdelijkheid ongetrouwd zou aanbieden, maar toch koos zij ervoor om dit te doen. ze luisterde niet naar har gezonde verstand, maar liep haar hart achterna.

Duistere kant

Vaak is de Verlichting oppervlakkigheid aangewreven, maar eenzijdigheid zou een betere term zijn geweest. De verlichting heeft weinig oog of belangstelling voor de duistere, abjecte kanten van het leven. De opkomst en val van een koffiehuisnichtje is een boek dat juist de donkere kanten van de Verlichting laat zien. Zij volgt haar liefde en bied haar maagdelijkheid aan, wat in die tijd een zonde was. Je moest immers getrouwd zijn om seks te hebben. De man verlaat haar en zegt voorlopig niet met haar te willen trouwen. Om de kosten voor het kind te kunnen betalen, gaat ze bij een, achteraf gebleken, hoerenmadam wonen. De kosten die zij maakt moesten wel worden vergoed, en komt zo in de prostitutie terecht. Haar schoonheid gaat verloren en komt terecht tussen ‘het afval’ van de stad. Dit is niet het verhaal waarin kennis en gezond verstand centraal staan, maar een verhaal over de duistere kant van de liefde.

Conclusie

Voorop het boekje staat de tekst: De donkere kant van de Verlichting: Opkomst en val van een koffiehuisnichtje. Hieruit blijkt dat dit boek wel in de verlichting thuishoort, maar naar mijn mening is dit niet zo. De verlichting draait om nieuwe ideeën, gezond verstand en kennis opdoen. Geen van deze punten zijn terug te vinden in het boek. Boven het boekje staat dan wel dat het de duistere kant is van de verlichting, maar als ik de algemene kenmerken afweeg op deze tekst, vind ik niet dat het in de deze periode thuishoort. Een punt wat wel een kenmerk is van de Verlichting en ook toe te passen is op dit boekje, is de verspreiding van nieuwe opvattingen door tijdschriften. Dit is zo’n tijdschrift, die in 4 delen is uitgegeven. Ook is de tekst didactisch: er is een levensles aan dit verhaal gebonden. Als ik de pro- en contra-argumenten naast elkaar zet, kom ik toch tot de conclusie dat de opkomst en val van een koffiehuisnichtje niet in de periode van de Verlichting past. De algemene kenmerken van deze periode komen gewoon niet genoeg terug in het verhaal.

Bronnen

·         Theo Knippenberg’s bulkboek: de opkomst en val van een koffiehuisnichtje
·         Literatuurboekje verkregen door Meneer Kroon: verlichting en Romantiek, vakspecifiek deel Nederlands
·          http://www.scholieren.com/boekverslagen/14947
·         http://teunisbunt.blogspot.nl/2011/08/opkomst-en-val-van-een.html

Verwerkingsopdracht 3 over Een Schitterend Gebrek door Arthur Japin, klas 5

Een schitterend gebrek
Door Romy de Block, 5C

Algemene Informatie

Auteur: Arthur Japin
Titel: Een schitterend gebrek
Plaats van uitgave: De Arbeiderspers
Jaar van uitgave: 2008
Jaar van eerste uitgave: 2003
Aantal pagina’s: 239
Genre: roman

Korte samenvatting

Het hoofdpersonage is de jonge Lucia. Ze woont op het landgoed Pasiano. Tijdens een feest ontmoet ze daar Giacomo Casanova. De twee zijn op slag verliefd en beloven elkaar de eeuwige trouw. Dan slaat het noodlot toe. Tijdens een werkreis van Casanova krijgt Lucia de pokken. Hoewel ze deze overleeft, houdt ze er een groot litteken aan over op haar gezicht. Lucia is getekend voor het leven. Ze besluit uit het leven van Giacomo te verdwijnen. Jaren later ontmoeten ze elkaar weer in Amsterdam. Lucia heeft een voile op. Daarom herkent Casanova haar niet. Vanaf dat moment wordt haar hele verhaal verteld. Hierdoor kom je erachter dat Lucia eigenlijk geen andere keus had dan om van Giacomo te vluchtten.

Verwachtingen

Toen ik de titel, ‘een schitterend gebrek’, voor het eerst hoorde, was ik meteen benieuwd naar het boek. Veel mensen had ik er al over horen praten, maar nooit had ik er iets mee gedaan. Toen ik toch besloot om eens wat beter naar het boek te gaan kijken, en de achterkant van het boek las, werd dit alleen maar versterkt. Er werd ook maar geen kleine hint gegeven, over wat ; het gebrek’ dan wel niet kon zijn. Ik bleef aan het boek denken en besloot het te gaan lezen.  Mijn verwachting was een enorm romantisch boek met waarschijnlijk wel een cliché einde.

Motieven

Liefde
De eerste liefde van Lucia met Giacomo staat centraal. Voor de bruiloft van de dochter van de gravin komen als gasten vanuit Venetië onder anderen de broers Francesco en Giacomo Casanova. Giacomo en Lucia, zeventien en veertien jaar oud, worden stapelverliefd op elkaar. Als Giacomo weer weg moet, beloven ze elkaar trouw en besluiten zich te verloven . Ongeveer een half jaar later, niet lang voordat Giacomo terugkeert, slaat het noodlot toe. De huisonderwijzer waar Lucia les van krijt, krijgt de pokken en sterft. Lucia verzorgt hem en raakt ook besmet. Ze laat zich aan armen en benen vastbinden om de pokken niet open te kunnen krabben. Het enige deel van haar lichaam, waar ze wel aan kan krabben, is haar gezicht. Als zij de ziekte heeft overleeft blijkt haar gezicht volledig verminkt door de littekens. Ze wil Giacomo niet meer onder ogen komen en neemt de beslissing om zich voor Giacomo's carrière op te offeren. Ze laat hem vertellen dat ze er met een knecht vandoor is gegaan. Het geluk van Giacomo stelt zij boven haar eigen geluk. Door het verhaal heen blijft Lucia aan Giacomo denken. Uiteindelijk verandert ze haar naam, en als zij met haar leermeesteres in Venetië is, doet ze er alles aan om Giacomo maar niet tegen te hoeven komen. Hier besluit ze zich ook te sluieren. De liefde speelt in het eerste deel dus een enorme rol. Haar liefde voor Giacomo heeft haard ir leven gegeven, maar die liefde zal zij altijd blijven voelen.

Haar baan als prostituee wordt door de sluier een stuk aangenamer. Veel mannen willen haar, ook uit de betere kringen. Ze krijgt een heel comfortabel leven, wanneer een beperkt aantal Amsterdamse prominenten zich, elk op zijn vaste wekelijkse avond, met haar kunnen bezighouden. Hier komt de liefde weer terug. Geen werkelijk liefde, maar de mannen krijgen wel een glimp van haar liefde, gemeend of niet.

Een van die vaste klanten neemt haar op een avond mee uit naar de schouwburg. Hij stelt haar voor aan een Frans sprekende gast: le Chevalier de Seingalt. Zij herkent hem meteen, haar vroegere geliefde Giacomo. Door haar sluier, voile genoemd, en haar andere naam, herkent hij Lucia niet.  Ze kunnen het meteen goed vinden en voeren intrigerende gesprekken, onder andere over trouw en ontrouw van vrouwen en mannen, gesprekken die telkens balanceren op de rand tussen onthulling en geheimhouding. Uiteindelijk vrijen  ze ook, waarbij Lucia/Galathée haar gelaat zoals altijd bedekt houdt. Hier komt de oorspronkelijke liefde tussen Lucia en Giacomo weer terug. Hij weet dan wel niet dat de Galathee, waar hij de liefde mee bedrijft, zijn vroegere geliefde Lucia is, maar Lucia weet dit natuurlijk wel.

Bij Giacomo's afscheid verspreekt zij zich en laat de naam van Lucia vallen. Als Giacomo terugkeert naar Amsterdam, schrijft Lucia, onder de naam Galathee, hem een brief dat hun weerzien uitgesteld moet worden. Wel zegt zij te weten waar (de echte) Lucia zich bevind. Hij en Lucia zien elkaar terug in een bordeel, maar Giacomo is geschokt en beseft dat hij haar onrecht heeft aangedaan. Ze zien elkaar hierna nooit meer en Lucia trouwt met een andere man. Hierbij wordt de liefde beëindigd tussen Lucia en Giacomo. Hij beseft echter niet dat hij eigenlijk weer verliefd op haar is geworden, maar hij kent haar alleen als de gesluierde Galathee.

Sluier/masker

De sluier komt ook telkens terug ik het verhaal. Door de verminkingen beluit zij zich te sluieren. Hierdoor gaat haar baan als prostituee ineens een stuk beter. Mannen zijn nieuwsgierig naar haar. Als zij uiteindelijk opgepakt wordt, omdat zij seks heeft gehad met een Jood, wordt zij tentoongesteld zonder sluier. Ze word uitgejoeld en vernederd. Als ze vrijkomt, gaat ze later met haar minnaar ,mister Jamieson, een keer terug naar het spinhuis. Daar wordt haar sluier afgepakt door een hoer, die daar tentoongesteld werd. Zij herkende Lucia, toen ze haar voile aftrok. Jamieson zag voor het eerst haar verminkingen, maar vond het niet erg.
Over de sluier zegt zij het volgende: Ik verstop de wereld, ik heb een sluier voor haar neergelaten. Door die waas van kant en zijde oogt zij (de wereld) zoveel zachter.
De werking van de sluier voor mannen noemt zij opmerkelijk. Mannen willen het liefst wat hun verboden wordt.
De sluier speelt ook een grote rol in het terugzien van Giacomo. Hij herkent haar niet, door haar andere naam, haar volwassen lichaam, en natuurlijk door haar sluier. Die sluier verbergt de echte Lucia. Hij leert haar alleen kennen als Galathee. Als Giacomo ‘de echte’ Lucia weer ziet zonder sluier, wil hij haar niet. Wel wil hij Galathee, terwijl dit dezelfde personen zijn, alleen wordt de ene verborgen door een sluier.

Spiegel met de Heilige Lucia

Haar grootvader was decorateur. Hij werkte met spiegels en moest kamers inrichten. De ouders van Lucia elkaar ontmoet, door in deze spiegels naar elkaar te kijken. De spiegel, het hangertje dat zij van haar grootvader had gekregen, bezat de ogen van de van de Heilig Lucia. In dit spiegeltje ziet zij voor het eerst haar pokken gezicht. Deze hanger heeft zij verkocht om aan geld te komen. Toen ander geld haar snel werd aangereikt, kocht zij het terug.  

Als Lucia Seingalt ontmoet in het bordeel, heeft zij de hanger zichtbaar om gedaan. Zo zal hij haar herkennen, omdat ze deze vroeger bij hem ook had gedragen.

Thema’s

De roman speelt zich af rond 1750. In die tijd heerste het rationalisme. Toch was er al wel sprake van de opkomst van de Romantiek, die alle nadruk legde op het gevoel. De botsing tussen verstand en gevoel, rede en geloof, redenering en ervaring bepaalt de thematiek van Een schitterend gebrek .

Als klein kind groeit Lucia op als natuurkind, maar door de Franse huisonderwijzer wordt zij overgoten met het rationalisme. De jeuk van de pokken doorstaat zij door haar ratio: 'Ik maakte mij van mijn lichaam los (...) en vond een schuilplaats in mijn geest. (...) Telkens slaagde mijn verstand waar mijn gevoel faalde. (...) Mijn verstand kan mij overal uit redden'. Ook de beslissing om haar liefde voor Giacomo te onderdrukken, zodat hij carrière kan maken, neemt ze op puur rationele gronden.

Op allerlei momenten in haar leven komt de rede haar te hulp. Zo kan ze haar baan als prostitué goed volhouden, omdat zij als het ware buiten zichzelf kan treden en seks met vreemden als een afwezige ondergaan.

De Franse gravin die haar in bescherming nam, had al wel kennis gemaakt met de opkomende Romantiek. Ze verwierp het rationalistische kennen en weten en zwoer bij 'het intuïtieve weten' en de 'intuïtieve kennis' (p. 123). Galathée werd door haar omgeschoold en kreeg van haar als voornaamste les mee: 'De rede biedt ons vele mogelijkheden tegelijk. De intuïtie kiest daaruit feilloos de beste'.
De grootste levensles voor Galathee, die ook samengaat met de Romantiek, is dat de mens moet liefhebben. Het is de openingszin van haar levensverhaal: 'Als ik één ding kan is het liefhebben'. Iets nauwkeuriger nog omschrijft ze die levensles aan het eind: ‘liefde geven is het allerbelangrijkste, belangrijker dan liefde ontvangen’. Ze vertrouwt daarbij volledig op haar intuïtie en volgt een van haar minnaars naar Amerika.
De titel van het boek is te verklaren door een gesprek tussen de broers Casanova. Als zij over Lucia praten en Giacomo haar kwaliteiten opnoemt, gaat het gesprek als volgt: ‘Ze heeft alleen één ernstige tekortkoming.’ ‘Welke dan?’ ‘Zij is te jong.’ ‘Wat een schitterend gebrek!’.
Waarschijnlijk is de titel op het hele verhaal toe te passen. Lucia’s gebrek is weliswaar niet 'schitterend', maar soms wel vruchtbaar en verrijkend . Haar gemaskeerd gebrek blijkt in de prostitutie enorm goed voor haar klandizie. En van de grote les over de liefde die zij uit het leven heeft getrokken, zegt ze: 'Zo zegepralen wij alsnog. Dit heeft mij mijn gebrek geleerd'

Beoordeling

Schrijfstijl
Naar mijn mening is de schrijfstijl van Japin lichtelijk ouderwets en deftig. Dit is niet heel raar, gezien de periode waarin het zich afspeelt.  De stijl is erg sober en direct. Taal en stijl passen daardoor uitstekend bij de achttiende-eeuwse context van deftige salons en bepoederde pruiken. Er is veel oog voor de sierlijke en verfijnde aspecten van die tijd. Er wordt een duidelijk beeld geschetst tussen de overgang van Verlichting en Romantiek.
In verband met de botsing tussen Verlichting en Romantiek wordt er veel gefilosofeerd in de roman. Er zijn heel wat beschouwingen en discussies in het verhaal opgenomen, die soms wat moeilijk te lezen zijn. Een voorbeeld van zo’n dialoog is die tussen Giacomo en Galathée. Het zijn indringende gesprekken tussen twee geschoolde gesprekspartners, die volledig aan elkaar gewaagd zijn. Ze voeren gesprekken over trouw en betrouwbaarheid, over bedrog van mannen en vrouwen, over waarachtig liefhebben en bemind worden, over verlies van idealen en leven met illusies. Dit zorgde voor een grote spanning, omdat dit te maken heeft met het feit dat Lucia hem heeft laten zitten.

Tijd

 Het verhaal is in een niet-chronologische volgorde geschreven. In het begin van het verhaal is er sprake van twee verhaal lijnen; Lucia vroeger en Lucia in het heden. Verder in het verhaal is er alleen nog sprake van de verhaallijn van Lucia in het heden.  Er wordt geen gebruik gemaakt van flashbacks. Wel zijn er terugwijzingen, die meer in haar gedachten plaatsenvinden.

Ruimte

Het verhaal speelt zich af op verschillende plekken in Italië en in Amsterdam. In diverse kringen. Deze ruimtes zijn essentieel voor het verhaal. De ruimtes geven de sfeer aan. De eerste ontmoeting tussen Giacomo en Lucia vindt plaats op een rustige, mooi landgoed van de Gravin. Dit is bijna een cliché om daar verliefd te worden.

Eindoordeel

Ik vond ‘Een schitterend gebrek’ een van de mooiste boeken die ik heb gelezen. Het gaat over het echte, harde leven, zonder een cliché einde. Als alles in het begin zo mooi lijkt te gaan, de liefde tussen Giacomo en Lucia, blijkt toch dat dit enorm kan worden verstoord (pokken). De persoonlijkheid van Lucia is een voorbeeld voor iedereen. Ze offert haar eigen geluk op, alleen voor de carrière van haar geliefde. Ze heeft het door haar beslissing vaak moeilijk, maar toch weet zij zich te redden en eindigt zij gelukkig.
De manier van schrijven vond ik ook super. Uitgebreide omschrijvingen zodat je het echt voor je kon zien. De dialogen en filosofische gedachten vond ik erg leerzaam om te lezen. Ze gaven je een inzicht op een heel andere manier van denken en zetten je daardoor ook aan het denken. Ze zaten moeilijk maar toch logisch in elkaar wat het geheel ook indrukwekkend maakte.

Bronnen

http://www.scholieren.com/boekverslagen/21650
https://docs.google.com/viewer?a=v&pid=sites&srcid=ZGVmYXVsdGRvbWFpbnxuZWRlcmxhbmRzY2FtcGh1c2lhbnVtfGd4OjFmNWFjM2JjOTFhMGQ2M2Q
http://recensies.infonu.nl/kunst-en-cultuur/55065-een-schitterend-gebrek-versus-de-romantiek.html
http://www.scholieren.com/boekverslagen/30934

Verwerkingsopdracht Romantiek over Max Havelaar door Multatuli, klas 5

Mav Havelaar
Door Romy de Block, 5C

Algemene Informatie

Auteur: Multatuli
Pseudoniem van: Eduard Douwes Dekker
Titel: Max Havelaar of de koffieveilingen van de Nederlandse Handelmaatschappij
Versie: hertaald en bewerkt door Gijsbrecht van Es
Plaats van uitgave: nrc Boeken
Jaar van uitgave: 2010
Jaar van eerste uitgave: 2010
Aantal pagina’s: 319
Genre: roman


Korte samenvatting
Havelaar is bestuursambtenaar in Lebak, op Java. Hij ziet daar veel onrechtmatigheden tegen de inheemse bevolking. Hij komt al snel in conflict met de plaatselijke regent. Havelaar beschuldigt hem van onderdrukking en uitzuiging van zijn volk. Door gebrek aan bewijs moet hij uiteindelijk ontslag nemen. Het boek is geschreven als aanklacht tegen de heersende situatie in Nederlands-Indië.

Romantiek

De romantiek was een stroming in de Westerse cultuur die zich rond 1770 ontwikkeld. Er ontstaat een nieuwe mens, die de strakke vormen en regels van het classicisme verwerpt. De romantische mens ziet de klassieke auteurs niet langer als inspiratiebron en norm bij uitstek en legt de nadruk op het gevoel. Hierdoor kwamen introspectie, intuïtie, emotie, spontaniteit en verbeelding centraal te staan. Gevoel en fantasie worden het uitgangspunt voor de kunst, en niet het verstand. Velen die zich bij de stroming van de Romantiek voegen, zijn niet tevreden met de tijd en de plaats waarin men leeft.

De stroming richt zich sterk op de natuur. Het werd gezien als een eenheid die een esthetische ervaring veroorzaakte. De natuur is een subject, het gaat meer om het gevoel en om de ervaring. Men wil ontroert raken. Het gaat om kunst als een ervaring. De kennis is irrationeel, omdat men in deze periode geen idee heeft op welke manier de werkelijkheid gekend kan worden.

De naam romantiek is ontleend aan de middeleeuwse romances - verhalen waarin feilbare mensen de droom van volmaaktheid najagen. Aanvankelijk had het woord niet de misprijzende connotatie die tegenwoordig aan een woord als sentimenteel kleeft.

Algemene kenmerken van uiten van gevoelens van de schrijver:

- Zich afzetten tegen het gewone leven:
·         Individualisme: anders zijn dan anderen
·         Opstandigheid: het niet eens zijn met de bestaande opvattingen en protesteren tegen situaties die hij als onrechtvaardig beschouwt

- Vluchten uit het gewone leven

·         Vluchten in de natuur
·         Vluchten in het verleden
·         Vluchten naar verre landen en exotische gebieden
·         Vluchten in de humor
·         Vluchten in het geloof
·         Vluchten in de dood

Pro-argumenten

Onrechtvaardigheid
Een kenmerk van de Romantiek is zich afzetten tegen het gewone leven, en daarbij gebruik bijmaken van opstandigheid. In het begin van de 19^e eeuw was de politieke heerschappij over Indonesië in handen van Nederland. Er werd een systeem ontwikkeld, waardoor de Nederlanders winst konden maken van de productie uit Nederlands-Indië. Dit werd steeds verder uitgebreid, wat voor onderdrukking en armoede zorgde onder de plaatselijke bevolking. Eduard Douwes Dekker probeert in Max Havelaar te laten blijken dat hij het hier niet mee eens is. Zelf heeft hij alles met eigen ogen gezien, en probeert door het verhaal van Max Havelaar mensen wakker te schudden. Hij wil gelezen worden. Op bladzijde 315 staan een paar regels die ik als kenmerkend voor het boek kan aanschrijven:

‘Want aan U draag ik mijn boek op, Willem de Derde, Koning, Groothertog, Prins, meer dan Prins, Groothertog en Koning, keizer van het prachtige rijk van insulinde dat zich daar slingert om de evenaar, als een gordel van smaragd…

Aan u durf ik met vertrouwen te vragen of het uw keizerlijke wil is:
Dat Havelaar wordt bespat met de modder van Slijmeringen en Droogstoppels.
En dat daarginds uw meer dan 30 miljoen onderdanen worden mishandeld en uitgezogen in uw naam.

Zijn doel is niet geweest om het mooiste boek allertijden te schrijven, maar om mensen tot inkeer te brengen en wakker te schudden, om samen te strijden tegen de onrechtvaardigheid , die wij (de kolonisten) veroorzaken.

Zo kwam ik bij het verhaal van Saidjah en Adinda. Kort samengevat gaat het erover dat grote standvastigheid, niet altijd het beoogde resultaat geeft. De vader van Saidjah wordt beroofd van zijn buffel door het districthoofd, die deze ook slacht. De tweede buffel redt Saidjah op een dag in het rijstveld van een tijger. Ook deze buffel wordt afgepakt om geslacht te worden. De derde buffel die zijn vader kocht, trof hetzelfde lot. De vader van Saidjah vluchtte, omdat hij  geen inkomst meer had en zo de rente over zijn land niet kon betalen. Hij was bang om opgepakt te worden.

Saidjah werd door zijn vader uitgehuwelijkt aan zijn buurmeisje Adinda. Als hij naar Batavia gaat om te werken, belooft hij haar na 36 manen terug te komen. Als hij genoeg geld voor hun beiden heeft verdiend, gaat hij zoals afgesproken na 36 manen terug naar de afgesproken plaats. Als hij daar aankomt, blijkt Adinda hier niet te zijn. Hij komt erachter dat Adinda mishandeld en vermoord is.

Hieruit blijkt dat je nog zo hard kan werken: door een hogere macht kan het altijd weer afgenomen worden. Hier komt het thema rechtvaardigheid weer bij kijken.

Het genie

In de Romantiek zag men een kunstenaar als een verheven persoon, een genie. Hij was op zichzelf gericht. Die innerlijkheid geeft aan dat de kunstenaar zich heeft teruggetrokken uit de maatschappij en op zichzelf is teruggeworpen. Hij is bezig tot de kern van zijn eigen ik te komen. Waar iedereen bezig was met zijn winst te maken, streed hij ervoor om liever arm te zijn, maar rechtvaardig. Hij hield zich niet bezig met de maatschappij, maar zijn eigen normen en waarden.

Hij kwam daarmee tot de kern van zijn eigen ik en oversteeg zo het probleem voor zichzelf. Hij werd een rijker mens, zonder het verkrijgen van materiële winst. Door zijn gedachten niet rechtsreeks op te schrijven, maar door iemand anders zijn leven als het ware te laten herleven, wil hij dat iedereen zo gaat denken als hij.

Natuur

De natuur is in de stroming van de Romantiek overheersend. Het werd gezien als een onderwerp op zichzelf. De natuur speelt in max Havelaar ook een grote rol. Allereerst wordt de onrechtvaardigheid veroorzaakt door de grote winst die de koffieproductie in Nederlands-Indië oplevert. Door de productie op te eisen, wordt de bevolking onderdrukt. Dit zal vroeg of laat tot verzet leiden.

Eén zijn met de natuur is een van de onderdelen van de Romantiek. Het handelt over de basisgedachten dat als mensen één zijn er een harmonie is. Zodra iemand iets tot een eigendom maakt, leidt dit tot egoïsme. Het gevoel wat de natuur geeft, komt sterk terug in het verhaal , niet in de zin van natuurschoon maar meer als het ervaren van de hogere krachten: alsof er veranderingen ontstaan die nauwelijks of helemaal niet door mensen zijn te beïnvloeden

Vaderland

Een groot probleem voor Douwes Dekker is zijn identiteit in de Nederlands-Indië problematiek, aan de ene kant strijd hij tegen het onrecht wat daar plaatsvindt maar wil tegelijkertijd niet zijn afkomst verloochenen. Het is wel zijn vaderland dat hij bekritiseerd

Zo voelt hij zich verwant met de plaatselijke bevolking en voelt hij hun problemen als de zijne wat een duidelijke uiting van universalisme is maar tegelijkertijd ziet hij om zich heen dat niet ieder mens het zelfde is en er dus een grote mate van particularisme bestaat .

Contra-argument

Het door de ogen van één persoon kijken naar een deel van de geschiedenis levert altijd een vertroebeling op . Niemand heeft tenslotte de alwetendheid en het totale overzicht, elk inzicht elke ervaring, elke blik en elke geur wordt beïnvloed door persoonlijkheid, milieu, opvoeding en  andere externe factoren. Hoe onderbouwd en doordacht de schets ook is het blijft een persoonlijke .

Conclusie

Naar mijn mening past het boek Max Havelaar perfect in de stroming van de Romantiek. de onrechtvaardigheid is eigenlijk het hoofdonderwerp van dit boek. Het is heen boek dat geschreven is om mooi te zijn, maar om mensen wakker te schudden. Zich afzetten tegen de samenleving en opstandigheid zijn kenmerken van de Romantiek. ook de natuur speelt een grote rol in het boek. Het draait nu eenmaal om de productie van dat land, waardoor de Nederlanders in eerste instantie geïnteresseerd waren in het land. Zo door het verhaal heen en wat meer te lezen over de Romantiek, kon ik niet een sterk contra-argument bedenken. Al met al een kenmerkend boek voor de Romantiek.  

Verwerkingsopdracht 2 over De wetten door Connie Palmen, klas 5

De wetten
Door Romy de Block uit 5C

Algemene informatie
Auteur: Connie Palmen
Titel: De wetten
Plaats van uitgave:  Prometheus Amsterdam
Jaar van uitgave: 1995
Jaar van eerste uitgave: 1991
Aantal pagina’s: 193
Genre: Bildungs roman

Korte samenvatting
Het verhaal wordt verteld door Marie Deniet. Aan het begin van het boek is ze 25 en studeert  filosofie in Amsterdam. Aan het eind van het boek is zij 30, afgestudeerd en sluit zij haar behandeling bij een psycholoog af.
Naast Marie komen er nog zeven andere belangrijke personen voor. Elk hoofdstuk gaat over een andere man die een belangrijke rol speelde in haar leven.
Gedurende het verhaal is Marie opzoek naar de wetten van het leven. Ze denkt dat deze wetten gemaakt zijn door de mannen en dat alleen zij ze begrijpen. In elk hoofdstuk, bij elke man leert ze weer wat meer over zichzelf.
Aan het eind van het verhaal heeft Marie waarschijnlijk een heleboel over zichzelf geleerd. Maar ik denk dat ze ook wat kwijtgeraakt is. Voor mijn gevoel was ze aan het begin van het boek een stuk zelfverzekerder en werd ze in de loop van het boek bijna afhankelijk van andere mensen, van de mannen in haar leven.


Thematiek en motieven
Het motief in dit boek dat vaak terugkomt is het schrijverschap. Ze is bang om over iets te schrijven, zonder alles over dat onderwerp te weten. Ze wil schrijven vanuit een alwetendheid, volledig begrip en niet vanuit het zoekende, (nog) niet begrijpende. Dit schrijverschap komt naar voren in haar kandidaatsscriptie, een essay en het writersblock. 

Filosofie.

Marie maakt van alle mannen die ze leert kennen, een soort filosofische analyse. Vaak blijkt deze analyse nog beter te kloppen, dan het beeld van de mannen zelf over hoe zij in elkaar zitten. De filosofen die vaak in het boek genoemd worden zijn Sartre, Foucalt en Derrida.

Het moeilijke leven.
Marie worstelt met erg veel dingen in haar leven. Ten eerste met haar schrijverschap. Ten tweede in de liefde gaat het haar niet al te gemakkelijk af. Ze wilde de eeuwige liefde verkrijgen met de schrijver en kunstenaar Lucas Asbeek.

Als zij en Lucas uiteindelijk een relatie hebben, raakt ze in de ban van de liefde. Ze eet niet meer, ze is vergeetachtig en elke keer als Lucas weggaat, is ze bang dat hij niet meer terugkomt.

Maar zij is niet de enige die worstelt met allerlei dingen.
De astroloog die ze in het eerste hoofdstuk leert kennen, vertelt over zijn dagelijks leven. Hij hecht een grote waarde aan symboliek en is altijd bezig met het verkrijgen van een bepaald getal: 33. Hoe hij eraan moet komen doet er niet toe, hij zal er aan komen, want anders is zijn geest uit balans.

Het laatste hoofdstuk is een monoloog van Marie zelf. Ze schrijft brieven aan haar psychiater over haar leven. Door de breuk met Lucas Asbeek is ze erg pessimistisch geworden en heeft veel pijn in het leven. Soms gaat ze naar bed en sluit ze zichzelf voor een aantal dagen van de wereld af, zonder te eten.

Liefde.

In alle zeven mannen begeert zij vooral de wetenschap die hen in staat stelt de wereld te begrijpen en te beoordelen. Liefde brengt haar naar de alwetendheid, want dat was vrijwel het enige waar zij nog niet alles van wist. Uiteraard is ze niet met elk van de mannen op zoek naar een relatie. Maar zoals bij de epilepticus komt de vonk juist van zijn kant en niet van Marie.

Thema.

Het thema van het boek is denk ik de zelfontplooiing van Marie. 6 jaar van haar leven worden in dit boek beschreven. Hierin is zij constant bezig om zichzelf te ontdekken en ook om de wetten van het leven te leren. Ze ontdekt dat de inzichten van haarzelf , voor een groot deel via de verhalen van anderen lopen .

Ze is op zoek naar de alwetendheid en denkt die te kunnen vinden in de liefde.

Personages

De belangrijkste persoon is Marie Deniet, die het verhaal vanuit een ik-perspectief heeft ‘geschreven’. In elk hoofdstuk leert Marie een andere man kennen:
•           H1: Miel van Eysden, de astroloog;
•           H2: Daniël Daalmeyer, de epilepticus
•           H3: De Waeterlinck, de filosoof
•           H4: Carmens Brandt, de priester
•           H5: Hugo, de fysicus
•           H6: Lucas Asbeek, de kunstenaar.

Marie gaat niet erg goed om met problemen of veranderingen. Op bladzijde 53 staat dan ook ‘Ik kan er gewoon niet tegen als de dingen niet lopen zoals ik mij van tevoren bedacht heb.’ Toch vlucht zij niet voor de problemen of moeilijkheden met zichzelf weg, ze probeert deze problemen te analyseren en te verklaren. Dit is opnieuw weer de zoektocht naar de alwetendheid.

Miel van Eysden is ook niet erg tevreden met zijn leven. Zoals eerder genoemd hecht hij veel waarde aan symboliek en probeert hij alles te verklaren met de stand van de sterren en de planeten. Deze beïnvloeden zijn leven en ook dat van anderen. Hij is opzoek naar iemand

waarbij het thema, een soort sterrenbeeld, overeenkomt met die van hem. Miel is echter niet iemand die die zijn problemen wijt aan de stand van de sterren. hij probeert er dus niet mee om te gaan, maar zoekt ook de oplossing in de stand van de sterren. Een aantal keer per jaar gaat hij naar Frankrijk en trekt daar een beetje rond. Wel eindigt hij altijd in Parijs.

Daniël Daalmeyer heeft epilepsie, waar hij blij mee is. Hij brengt de ziekte die iemand heeft, in verband met de persoonlijkheid van diegene. Hij beweert zelfs dat de ziekte de oorzaak is van de persoonlijkheid. Dit alles geeft aan dat Daniël erg goed met zijn problemen om kan gaan. Hij is optimistisch en probeert het beste uit het leven te halen.

De Waeterlinck is professor filosofie, op de universiteit waar Marie naartoe gaat voor zijn colleges. Ze ziet in hem de meester die haar toestaat zijn inzichten op te slokken .

Door de tijd heen probeert Marie steeds meer op te vallen bij hem, wat wel succes heeft. Ze krijgen een relatie en hij helpt haar bij het schrijven van haar scriptie.

Carmens Brand is een bekend filosofische schrijver. Vroeger was hij ook priester, maar beoefent zijn functie al lang niet meer. Hij is niet erg aantrekkelijk met zijn lelijk en oude voorkomen, maar vooral de bochel op zijn rug is niet zo charmant. Hij is erg geïnteresseerd in de filosofie van Marie en raakt uiteindelijk ook verliefd op haar. Desondanks zijn niet erg aantrekkelijke voorkomen leidt het toch tot een ,voor de lezer niet erg smakelijke bedscène. Hij probeert zijn problemen simpel op te lossen. Hij kan geen vrouw vinden, dus laat hij een prostituee langskomen.  

Hugo is fysicus en een jeugdvriend van de astronoom. Ze waren buurjongens. Toen de astronoom overleed, hebben Marie en hij elkaar leren kennen op de begrafenis. Het is een man waar niemand veel duidelijkheid van kan krijgen. Zijn gelaatsuitdrukkingen zijn vrijwel leeg. Hij is getrouwd en woont met zijn vrouw in Parijs. Toch krijgen hij en Marie een spanende, kortstondige relatie.  Wel kiest hij ervoor om zijn vroeu in te lichten over zijn affaire. dit geeft aan dat hij dus probeert zijn problemen op te lossen, en er niet voor weg vlucht.

Lucas Asbeek is een kunstenaar. Hij blijkt te zijn, waar Marie lange tijd (onbewust) naar heeft gezocht. Zijn perfecte gezicht verhult een man met depressies. Marie analyseert Lucas van top tot teen. Dit deed ze eigenlijk al voordat ze hem kende, door het boek te lezen wat over hem ging.  Marie lijkt Asbeek beter te kennen dan hij zichzelf kent. Dit leidt uiteindelijk ook tot de breuk van hun relatie, hij kan simpelweg niet met haar leven. Hieruit blijkt dus dat Lucas niet goed met zijn problemen om kan gaan, en er daarom maar voor vlucht.

conclusie
Over het algemeen denk ik dat de overheersende stroming van dit boek Naturalisme is. De hoofdpersoon, Marie, vlucht duidelijk niet weg voor haar problemen. Ook laat Marie de problemen niet zomaar op haar af komen. Ze analyseert ze en probeert een oplossing te bedenken. Verder zijn de overige hoofdpersonen ook goed te plaatsen in de stroming Naturalisme. ze proberen met hun problenemn om te gaan en er een oplissing erop te vinden. 2 uitzonderingen hierop zijn de Miel, de astroloog, en Lucas Asbeek. Miel wijt alle problemen in zijn leven aan de stand van de sterren en hoopt maar op betere tijden. Hij ziet niet de werkelijkheid onder ogen. Ook Lucas Asbeek kan niet goed met zijn problemen omgaan. Als zijn relatie met Marie te moeilijk wordt, verlaat hij haar en vlucht hij dus weg voor zijn problemen. Miel en Lucas zou ik daarom plaatsen in de stroming Realisme.

De ruimte

Naar mijn idee is de ruimte in dit boek totaal niet van belang. Een van de plaatsen waar marie veel komt in het boek, is de universiteit waar zij aan studeert. Ik heb niet het idee dat ze deze plaats met een speciaal doel gekozen is. Een andere veelvoorkomende plaats, is haar huis. Net als bij de universiteit heb ik niet het idee dat dit express gedaan is. Er wordt alleen beschreven wat er in die ruimtes gebeurt.  

Eindoordeel

structureel argument
De structuur van het boek vind ik erg origineel, omdat in elk hoofdstuk een andere man en een nieuwe relatie centraal staat. Wat ik ook erg goed vind, is dat de mannen die eerder in het boek voorkomen, vaak een relatie hebben met een andere man. Een voorbeeld hiervan is dat de astroloog altijd veel vertelde over Marie tegen de fysicus. Toen de astroloog overleed wilde de fysicus Marie leren kennen en vertelde haar over de dood van de astroloog.

emotioneel argument
Het boek heeft mij niet erg geraakt, vooral omdat ik het erg moeilijk vond om sommige teksten te begrijpen. Het heeft me wel erg vermaakt, omdat dit boek hele aparte analyses van mannen doet, die ik nog nooit ergens anders heb gehoord. Het gedrag van de mannen word zo duidelijk, maar met een hele wetenschap erachter, vertaald. Dit vond ik erg interessant.

intentioneel argument
De intentie van Palmen vind ik niet erg duidelijk. De personages in het boek zijn meer symbolische dan realistische personages. Het boek ademt een moreel argument: open staan voor alles wat op je af komt en proberen hier betekenis aan te geven, zodat het voor jezelf vertaalbaar is.

moreel argument
De ideën die Marie heeft over de relatie met een man, komen niet erg overeen met die van mijzelf. Alles wat zij begeert in een een man is kennis. Je zou kunnen zeggen dat zij haar intresse afmeet aan de hoeveelheid boeken hij heeft gelezen.

realistisch argument
De werkelijkheid in het boek wordt toch wel anders dan normaal weergegeven. De ontmoetingen die zij met de mannen krijgt zijn niet erg vanzelfsprekend. Toen bijvoorbeeld Marie erg geïnteresseerd was in het gedrag van de epilepticus tijdens een college, en hem daarna op straat leert kennen, is vrij toevallig.  Of dat zij erg geïnteresseerd was in het werk van Lucas Asbeek en zij hem later tegenkomt nadat zij haar scriptie moest verdedigen in het doctoraalexamen. Toch draait haar leven om alledaagse dingen, liefde en kennis.

vernieuwings- en stilistisch argument
Hoewel t boek als een icoon wordt gezien, is het stilistisch niet vernieuwend zoals andere boeken. Het boek leert je wel op een andere manier naar gedragsuitingen te kijken, op een manier die niet erg gebruikelijk is. Hiermee bedoel ik de hoofdstukken waarin elke keer een andere man centraal staat. Er worden gemiddeld genomen geen moeilijke woorden gebruikt, maar de filosofische achtergronden van een zin zijn vaak moeilijk te begrijpen.

conclusie
Over het algemeen vind ik het een leerzaam, maar erg moeilijk boek. Misschien komt dit door mijn gebrek aan ‘leeskilometers’, maar met meer ervaring zal mijn begrip voor dit boek door de jaren heen toenemen.